Яңалыклар

• Яңа Тинчәле авылы мәчетләре тарихы

  

  Татарстанның Тау ягы районнары исәбенә кергән Буа районы авылларыннан берсе – Яңа Тинчәле авылы турында тарихи чыганакларда беренче мәгълүматлар 1686 елдан билгеле. Төбәк тарихы белән кызыксынучылар мөрәҗәгать итәрлек ышанычлы чыганак сакланып калган булуы авыл халкы өчен генә түгел, тарих фәне өчен дә зур уңыш.

  🏷 Флера Сәйфуллина

  Тарихи мирас, Яңалыклар

  25 февраля 2025 Комментарий ЮК

• Буа районының кулъязма мирасы

  

  Казан федераль университеты Н.И.Лобачевский исемендәге Фәнни китапханәсенең Сирәк китаплар һәм кулъязмалар бүлегендә фәннең төрле өлкәләрен колачлаган милли мирасыбыз саклана. Бу чыганаклар, татар язма мәдәниятен өйрәнү белән беррәттән, аерым төбәк тарихларын тикшерергә, барларга мөмкинлек бирә. Китапханә фондында Буа җирлеге белән бәйле кулъязмалар да шактый күп.

  🏷 Энҗе Сабирова

  Тарихи мирас, Яңалыклар

  22 февраля 2025 Комментарий ЮК

• Олуг Мөхәммәд (1405-1445)

  

  Олуг Мөхәммәд – Казан ханлыгына нигез салучы һәм аның беренче ханы. Ул 1438 елдан алып 1445 елга кадәр идарә иткән.

  🏷 Ихтыяр Кыямов

  Казан ханнары, Яңалыклар

  20 февраля 2025 Комментарий ЮК

• Идел буе Болгар дәүләтендә тышкы элемтәләр

  

  Идел Болгары урта гасыр дөньясының бик күп илләре һәм халыклары белән җанлы икътисади һәм сәяси элемтәләр тоткан. X-XII гасырларда яшәгән һәм бу ил турында язган географлар вә сәяхәтчеләрнең барысы да диярлек беренче чиратта аның киң сәүдә элемтәләре булганлыгын күрсәтә. Бу халыкара мал алмашуның географиясе киң була. Көньяктан һәм көнчыгыштан – Хәзәр иле, Кавказ, Урта Азия, Фарсы (Персия), хәтта Төньяк Һиндстан, төньяктан һәм көнбатыштан – төньяк кабиләләре, Русь, Балтыйк буе һәм Скандинавия илләре, Византия Болгар белән сәүдә иткән.

  🏷 Равил Фәхретдинов

  Тарихи мирас, Яңалыклар

  18 февраля 2025 Комментарий ЮК

• Сарманлылар ХХ гасыр башы сугышларында

  

  1914-1918 елгы Беренче бөтендөнья сугышында яраланып госпитальгә эләгүчеләр исемлеген Николай патша заманында ай саен китап итеп бастырып чыгарганнар. Анда госпитальләрдән килгән мәгълүмат бастырылган, губерна, өяз, волость, авыл-шәһәр һәм яралының исем-фамилиясе, госпитальнең адресы теркәлгән. Кайбер очракларда губерна һәм авыл гына бирелсә, безнең якташ икәнен раслау кыен. Мисалга Әхмәт авылы атамасы татар яшәгән бар тарафта булган. Госпитальгә китерелгән солдат сөйләшә алмаган, документлары булмаган яки анкета тутыручы татар телен аңламаган очракларда күп төгәлсезлекләр киткән. Исем-фамилияләре һәм авыллары тәгаен билгеле булган, 1915-1916 нчы елгы исемлекләргә кергән, яраланып лазаретларда яткан райондашлар исемлеген документта язылганча китерәбез.

  🏷 Вәсил Ихсанов

  Тарихи мирас, Яңалыклар

  15 февраля 2025 Комментарий ЮК

• «Уңышларыбыз мактанырлык»

  

  Быел мәшһүр җырчыбыз, күренекле якташыбыз Илһам Шакировның тууына 90 ел. Февраль аенда Сарманда мәшһүр җырчының иҗатына багышланган «Илһам чишмәсе» V төбәкара җыр бәйгесе югары дәрәҗәдә узар дип өметләнәм.

  🏷 Фәрит Хөснуллин

  Татар гаме, Яңалыклар

  13 февраля 2025 Комментарий ЮК

• Сарман әдипләре

  

  Мәдәният сараенда – Илһам Шакиров концерты. Сәхнәдә «Кара урман» агыла... «Әниемә хат» яңгырый... «Көзге ачы җилләрдә» уйнап ала. «Уел» башлануга, күпләрнең күзләренә кайнар яшь килеп бөялә, һәрбер җыр йөрәкләрне милләт белән, учакта җемелдәшеп яткан күмер чаткылары белән тоташтыра. Залда басып торучылар да күп: ишек-тәрәзәләргә кешеләр килеп бөялгән, җырчыны сәхнәгә кат-кат чакыралар. Берәүнең дә бу кичтән аерыласы, бәхет диңгезеннән чыгасы килми, зал берләшә...

  🏷 Ләбиб Лерон

  Әдәби мирас, Яңалыклар

  11 февраля 2025 Комментарий ЮК

• Ислам дөньясы. Госманлы консуллыгында

  

  Мин беркөнне консуллыкка бардым. Яшь кенә бер һинд кешесе дә килгән иде. Консул җәнаплары, шул мөхтәрәм кеше белән таныштырып, миңа болай диде: Таныш булыгыз. Бу егет Англия королевасының урду теле укытучысы доктор Рәфигуддин Сахиб, бик ватанпәрвәр кеше. Абдулхамид заманында королева Викториянең киңәше белән Истанбулга да барган, исламият хакына гаять зур хезмәт куйган шәхес. Кызганыч ки, идарә алмашу көннәренә туры килеп, Хәлифәлек мәркәзендә тиешле кешеләр белән күрешеп сөйләшә алмаган.

  🏷 Габдерәшит Ибраһимов

  Дини мирас, Яңалыклар

  08 февраля 2025 Комментарий ЮК

• Казакъ җирендә дан алган Кәшафетдин Минзәләви

  

  Без татар-казакъ дөньясындагы үзара багланышларны чагылдырган мәкаләләрнең вакытлы матбугатта, басма китапларда шактый еш күренүен күзәтәбез. Шулай ук, казакъ һәм татар галимнәреннән Чокан Вәлиханов (1835-1865) һәм Хөсәен Фәезхановларның (1823-1866) эшлекле элемтәләре, Мифтахетдин Акмулла (1831-1895), Галимҗан Ибраһимов (1887-1938), Зариф Бәшири (1888-1962) кебек әдипләрнең казакълар арасындагы эшчәнлекләре хакында да теге яки бу дәрәҗәдә хәбәрдар. Алга таба сүз казакъ халкы арасында яшәгән зыялы якташыбыз Кәшафетдин Шаһмәрдән углы әл-Минзәләви әс-Сөлеки әл-Каркаралы турында барачак.

  🏷 Назыйм Мәхмүтов

  Дини мирас, Яңалыклар

  06 февраля 2025 Комментарий ЮК

• Яхшыбайның яхшы бае: «Малымны милләт юлына бирәм!»

  

  Революциягә кадәрге татар вакытлы матбугаты – «Кояш», «Йолдыз» һәм «Вакыт» газеталарында Сарман төбәге авыллары турында шактый гына кызыклы мәкаләләр дөнья күргән икән. Умартачылык ширкәтләрен дә, мәктәп-мәдрәсәләрдәге укыту тәртипләрен дә, игелекле байларыбызның милләткә хезмәтен дә бик теләп яктырткан элекке журналистларыбыз. Язмаларның кайберләрен сезнең хозурга да тәкъдим итәргә булдык.

  🏷 Дания Кәшипова

  Тарихи мирас, Яңалыклар

  04 февраля 2025 Комментарий ЮК

• Мәшһүр җырчының нәсел-нәсәбе

  

  Илһам Шакировның нәсел-нәсәбе, шәҗәрәсе белән кызыксынучылар күп. Әнә шул ихтыяҗны канәгатьләндерү өчен, Илһам Шакировның шәҗәрәсе белән таныштырасым килә. Таулык авылы... Илһам Шакировның ата-бабалары яшәгән төбәк. Әтисе Гыйльметдин абзый шушы авылда туып-үскән. Илһамның апалары да биредә туган.

  🏷 Дамир Гарифуллин

  Тарихи мирас, Яңалыклар

  01 февраля 2025 Комментарий ЮК

• Онытылмас мизгелләр

  

  Илһам Гыйльметдин улы Шакиров (15.02.1935-16.01.2019) Сарман районындагы Яңа Бүләк авылында туган. Җырчы, ТАССРның, Каракалпак АССРның һәм РСФСРның халык артисты (1969, 1981, 1983), ТАССРның Г.Тукай исемендәге Дәүләт премиясе лауреаты (1970). Татар халык көйләрен һәм Татарстан композиторларының камера-вокаль музыкасын кабатланмас башкару остасы.

  🏷 Рөстәм Нәбиуллин

  Хәтер сандыгы, Яңалыклар

  30 января 2025 Комментарий ЮК

• Котлы еллар ядкяре

  

  Данлыклы Хөррият стеласы. Яисә Түбән Каманың Җәмигъ мәчете. Яисә Чаллыдагы Сөембикә проспекты. Шулар кебек үк, тәрҗемәче Фатиһ Кутлу да минем өчен, беренче чиратта, милли күтәрелеш, кыска гомерле мөстәкыйльлек чорыбызның тере символы.

  🏷 Рүзәл Мөхәммәтшин

  Татар гаме, Яңалыклар

  28 января 2025 Комментарий ЮК

• Идел буе Болгар дәүләтендә затлы мәдәният

  

  Болгарда шәһәрләр төзү һәм, гомумән, шәһәр мәдәнияте шактый югары дәрәҗәдә тора. Монументаль, икенче төрле әйткәндә, зур колачлы кирпеч-таш корылмаларның калдыклары археологлар тарафыннан төрле елларда һәм төрле урыннарда җентекләп өйрәнелә. Суардагы ике катлы кирпеч сарай калдыгыгының түбәнге каты 10-11 нче йөзләргә карый һәм, шулай итеп, борынгы болгарларның казып табылган таш архитектура истәлеге булып санала. Кирпечтән төзелгән йортлар һәм җәмәгать корылмаларының калдыклары Самар тугаендагы «Муром шәһәрчеге»н, Татарстанда Иделнең уң ягындагы Хулаш, Чуашстандагы Зур Тояба шәһәрлекләрен һәм безгә инде мәгълүм булган шәһри Бүләрне казып өйрәнү вакытында табылды.

  🏷 Равил Фәхретдинов

  Тарихи мирас, Яңалыклар

  25 января 2025 Комментарий ЮК

• Дөньяда сүзем калыр (Илһам Шакиров)

  

  Җырчы (баритон), Г.Тукай исемендәге Татар дәүләт филармониясенең сәнгать җитәкчесе (1992-2012), ТАССРның (1969), Каракалпакстан АССРның (1981) һәм РСФСРның (1983) халык артисты, ТРның Г.Тукай исемендәге дәүләт премиясе лауреаты (1970), Сарман районының (2015) һәм Казан шәһәренең (2006) мактаулы гражданы. Илһам Гыйльметдин улы Шакиров Сарман (элекке Ворошилов) районының Яңа Бүләк авылында (хәзер Тукай районына керә) 1935 елның 15 февралендә туган. 2019 елның 16 гыйнварында вафат булды.

  🏷 Илһам Шакиров

  Дөньяда сүзем калыр..., Яңалыклар

  23 января 2025 Комментарий ЮК