Яңалыклар
-
Туган җиренә мәдхия җырлаучы асыл зат
Гөлфинур Зәйнулла кызы Дувалованың барлык китаплары, хезмәтләре белән дә таныш кеше булгач, аны Мамадыш төбәген зурлауга, эшсөяр, тынгысыз халкын данлауга зур өлеш кертүче шәхес дип һич шикләнмичә әйтә алам. -
Фәйрүзә Мөслимова. «Милләтем, дип...»
Ана телен укытуга чикләү кергәч, Айнып китте халкым бер сулышта. Югыйсә бит җайлы кебек иде яшәү Ияләшкән, күнегелгән бу торышта. Авыруның вируслары өлгергән шул Тамырларын тирәнгә үк җибәрергә: Күпләр инде әзер түгел тормыштагы Гамьсезлеген, җайлылыгын җимерергә. -
100 ел элек татар дөньясы
Казан университетында укучы С.Г.Пархоменко Казаннан 15 чакрымлыктагы «Күк күлләр»дә күкертле су барлыгын белгән. Химия-бактерия институтында тикшергәннән соң, яхшы нәтиҗәләр күренгән. Бу кыш көннәрдә катмый торган күлләрдән киләчәктә дәвалану урыны (курорт) өчен файдалануны көтәргә була. -
Табышлар һәм ачышлар
Безнең Бикнарат кешеләре үзләренең атаклы Апанаевлар белән “авылдашлар” икәнлеген күптән белә иде инде. Мин дә авыл кырыеннан аккан Ашыт елгасы буенда Апанаевларның шәһәр чите йортлары булганлыгын һәм аларның төгәл урынын белә идем. Ашытның атаклы Илләт елгасына кушылган урыныннан ерак түгел урында шулай ук Хәсән дигән байның (Хәсәнбай) су тегермәне булганлыгы да мәгълүм иде. Ләкин бу моңарчы телдән телгә күчеп йөргән риваять кебек кенә кабул ителә иде. -
Тырлау аланының серләре
Борынгы заманнарда Җөри авылына (риваятьләр буенча Теләче ягындагы) килгән кешеләр яхшырак урын, бәхет эзләп, шушы җирләргә килеп урнашканнар. Аңа Казан ханлыгы яулап алынгач нигез салынган дигән фараз да бар. Шунлыктан яңа авылның исеме дә Җөри дип аталган. Риваятьләргә караганда, Җөри авылы – бик борынгы болгар-татар авылы. Борынгы зират инде онытылган, ул Түбән Шүләнгер авылы очында булган. Хәзер анда кешеләр йортлар салган. Баз казыганда кеше сөякләре чыгып, аны хәзерге зиратка илтеп күмгәннәр. Афанасьевлар ишегалдында – болгар чоры ук очы, ә Даниловлар бакчасында шул ук чор акчасы табылган. Җөри авылының истәлекләргә бай, үзенә генә хас урыннары күп. Алар турында авыл халкы төрле риваятьләр чыгарган. Чит җирләргә бәхет эзләп чыгып киткәннәр аның улактан-улакка сикереп аккан, күпме эчсәң дә, салкын тидермичә хәл кертә торган, зәм-зәм суыдай шифалы чишмә суын сагынып кайткан. Инеш буенда үскән бөдрә талларда сайрашкан кошлар моңын тыңлау, һәр уентыгында кояшта ялтырап сикереп уйнаган кызылканатларга карап утыру – үзе бер хозурлык. -
Болгар дәүләтенең җире, халкы һәм күршеләре
Идел буе Болгар дәүләте заманына күрә зур мәйдан биләгән. X-XI гасырларда аның төньяк чиге, Каманың уңъяк яры, көнбатышта – сул тармаклары белән бергә Зөя елгасы, көнчыгышта Шушма елгасы буйлап үткән, ә көньяк чикләре хәзерге Самар тугаена – Жигули таулары янында Иделнең зур борылышына кадәр барып җиткән. -
Көлке куа килә...
1960 нчы елларда Муса Җәлилнең туган якларына – Оренбург өлкәсендәге бер авылга килдек. Ялгызы гына яшәүче бер абзыйга фатирга керттеләр. Абзыйның кәефе бәйрәмчә. Бераз гына төшереп тә алган. Рафаэль Мостафинның якташ икәнен белгәч, аңа өстенлек күрсәтергә теләп, иң яхшы урынны аңа тәкъдим итте... -
Композитор Аллаһияр Вәлиуллинның тууына 100 ел
Композитор, СССР композиторлар берлеге әгъзасы (1955), Аллаһияр Гарифулла улы Вәлиуллин 1924 елның 5 июлендә ТАССРның Мамадыш кантонындагы (хәзерге Саба районы) Байлар Сабасы авылында крестьян гаиләсендә туган. Казан музыка укуханәсендә укыганда ул татар халык җырларын эшкәртә, Фатих Кәрим, Нур Баян, Хәй Вахит, Әнәс Камал, Зәки Нури һ.б. татар шагыйрьләренең сүзләренә җырлар иҗат итә. Татар дәүләт академия театрының күп кенә музыкаль-драматик спектакльләренә музыка яза: «Алдар Хәсән» (С.М.Хөсни), «Маякчы кызы» (Гариф Гобәй повесте буенча Г.К.Хөсәенов куелышында) һ.б. -
Чыңгыз Мусин шигырьләре
Һәр күңелнең була ышанычы, Була таянычы. Саф булып та акланмаган гомер Бигрәк аянычы. Гаепсездән кимсетелгән йөрәк Әрни яра сыман. Кара мәкер яши пычрак эзләп Тырнак арасыннан. -
Игътибар: яңа бәйге – «Милләтем шәхесләре»!
Ислам динен кабул итүнең 1000 еллыгы исемендәге Казан югары мөселман мәдрәсәсе, «Безнең мирас» журналы редакциясе, Бөтендөнья татар конгрессының Казан бүлеге «Милләтем шәхесләре» исемле бәйге игълан итә. -
Пермь краендагы Уразмәт авылы тарихы
Пермь крае татар авылларының берсе – бай тарихлы Уразмәт авылы. Шушы көннәрдә авылыбыз 370 еллык бәйрәмен билгеләп үтәргә җыена. Уразмәт район үзәгеннән 40 чакрым ераклыкта, урман эчендә, табигатьнең бай урынына, мул сулы Ирен елгасының уң як ярында урнашкан. -
Идел буендагы беренче болгарлар. Идел буе Болгар дәүләте оешу
Болгарларны, урыннарыннан кубып, Идел буйлап югары күтәрелергә һәм үзләренең элекке дала киңлекләрен урман, кыр һәм болыннарга алыштырырга нәрсә мәҗбүр иткән? Бу хакта кызыклы фикерләр яши. Мәсәлән, С.А.Плетнева болгарларның күченүен яһүд диненә мәҗбүр итү һәм, шул сәбәпле, Хәзәр каһанлыгында ыгы-зыгылар кубу белән бәйләп карый. Мондый сәбәп, чынлап та, нигезле булырга мөмкин. -
Язучы Кыям Миңлебаевның тууына 95 ел
Язучы, тәрҗемәче, РСФСРның атказанган сәнгать эшлеклесе (1980) Кыям Миңлебаев (Кыяметдин Сәләхетдин улы Миңлебаев) 1929 елның 25 июнендә Татарстанның Чүпрәле районындагы Кече Чынлы авылында туган. Кыям Миңлебаев 1953 елда Казан дәүләт университетының татар теле һәм әдәбияты бүлеген тәмамлагач, ике ел Татарстанның Сарман урта мәктәбендә рус теле һәм әдәбиятын укыта. 1955 елның көзендә ул янәдән Казанга кайта һәм Татарстан китап нәшриятында мөхәррир булып эшли башлый. -
Энҗе Мөэминова шигырьләре
Әтисе дә сөйләшә, Әнисе дә сөйләшә. Шулай булгач, нигә әле Айдарга сөйләшмәскә?! – Теле бар бит аның да! Кара-каршы сөйләшергә Әбисе бар янында. – Әт-тә, ән-нә, тәт-тәт-тәт!.. Әб-бә, баб-ба, тәт-тәт-тә!.. – Айдар шулай матур итеп Үз телендә сөйләшә! -
Саба шәхесләренә нисбәтле мәзәкләр
Т-кырык та тыкрык «Икшермә» совхозында Т-40 тракторын иярләүче механизатордан кайсы урамда яшәве белән кызыксына икән берәү. Теге җавапны кыска тоткан: – Т-кырыкта эшлим, тыкрыкта торам, – дигән.
