Бишенче дәрес
Дөнья яралтылу, фәрештәләр. Иблис вә шайтаннар. Истигазә-сыгыну
Мөгаллим: Сез барыгыз да белдегез инде: элек бернәрсә дә булмаган: күк тә, җир дә, адәмнәр дә, хайваннар да. Бары кем генә булган?
Шәкертләр: Аллаһы Тәгалә генә булган.
Мөгаллим: Шулай шул. Элек Аллаһы Тәгалә генә булган. Аллаһы Тәгалә дөньяны нәрсәдән яралткан әле?
Бүген шагыйрь һәм драматург, журналист, «Безнең мирас» журналының баш мөхәррире Ләбиб Леронның гомер бәйрәме — 60 яшьлек юбилее.
Хөрмәтле мөхәрриребез! Юбилеегыз белән ихластан котлыйбыз! Сезгә ныклы сәламәтлек, күңел тынычлыгы, гаилә бәхете, эшегездә һәм иҗатыгызда зур уңышлар телибез!
Милләт галәмендә «Безнең мирас» корабын туры юлдан тайпылмыйча алга таба да бергәләп алып барырга язсын! Яратабыз һәм горурланабыз!
Татар халкының сынлы сәнгатьтә беренче адымнары, нигездә, ХХ гасыр башы иҗтимагый хәрәкәтендәге үзгәрешләр тәэсирендә формалаша башлый. Татарлар арасында китап күчерүчеләр, каллиграфик язу белән шөгыльләнүчеләр һәрвакыт булган һәм алар мөселман дөньясында билгеле урын тотканнар. Бу очракта гарәп хәрефләре белән язу сәнгатенең алдынгы урында торуы сынлы сәнгатьнең формалашуы һәм үсешендә төп фактор булуына да игътибар итү кирәктер. Каллиграфия – мөселманнарда рәсем сәнгатенең башы. Аның катлаулы алымнары белән төрле сурәтләр тудыра алу шәхеснең зур таланты булуын таләп итә. Димәк, тарихи аспекттан чыгып фикер йөрткәндә, милләтнең милли сәнгате күпкә алдарак туган дип карарга мөмкин.
Айлы кичтә очраштык без,
Су буйларын буйладык.
Сөйләшеп сүзләр бетмәде,
Таң атканын тоймадык.
«Җырчыгыз кайда бүген?»
Резидәнең әти-әниләре бакчаларына үзләре генә, балаларын алмый килгән көн була ул. Шунда күршеләре: «Җырчыгыз кайда соң?» – дип сорыйлар. Әни кеше Әлфия гаҗәпләнә кала – нинди җырчы турында сорыйлар икән, дип, хәтта як-ягына да карангалап ала. Баксаң, кече кызлары Резидәне шулай җырчы дип атаулары, имеш. Чыннан да, кайчан карама, гел нинди дә булса җыр көйләп йөрергә ярата шул төпчекләре. Телевизордан еш ишетелгән Пахмутова – Добронравов җырлары булсынмы, радиодан яңгыраган матур татар көйләреме – бәләкәч һәркайсын тиз генә отып ала да, җырлый да җырлый. Әле күптән түгел, карлыган җыярга кушкач та, куак төбендә әкрен генә җырлап утырган иде. Үзләре игътибар итмәсә дә, күршеләре ишеткән, димәк. Әти-әнине шушы сорау уятып җибәргәндәй итә: ә бәлки кызларын музыка мәктәбенә укырга бирергәдер?
Күзләреңдә минем күзләр калыр,
Колагыңда минем сүзләр калыр.
Чәчләреңдә — минем куллар назы.
Ниләр әйтим тагын моннан ары?
Кадерле татарстанлылар!
Хөрмәтле ватандашлар!
Сезне күпмилләтле Россия тормышында үзенчәлекле урын алып торган Халыклар бердәмлеге көне уңаеннан котлыйм.
Илдәге фетнәне җиңеп, чит ил баскыннарын куып чыгарганнан соң дүрт гасырдан артык вакыт узса да, халкыбызның тынычлык, азатлык, шәфкать һәм гаделлек идеалларына тугрылыгы, традицион рухи хәзинәләргә һәм килер көннәребезнең якты буласына ышанычы элеккечә үк какшамас булып кала. Сынауларны бергәләп үтәргә һәм куәтле дәүләт төзергә мөмкинлек биргән бу сыйфатлар безгә яшәргә, эшләргә һәм авырлыкларга каршы торырга көч бирә.
Нуширван залим, патша атасы үлгәннән соң, патша булып утырды. Көннәрнең берендә галимнәрне, акыллыларны һәм хакимнәрне җыйды һәм: «Дөньяда күркәмрәк ни нәрсәдер?» – дип сорады. Бу кешеләрдән һәр кайсысы бертөрле нәрсәне әйттеләр. Әмма Нуширванга берсе дә ошамады.
Татар әдәбияты дәресе бара. Керәшен авылы, керәшен балалары. Өйгә эш бирелгән: Тукайның «Китмибез!» шигырен ятлап килергә. Җәгүр (Егор) исемле малай борынын тарта-тарта түшәмгә караштыргалап сөйли:
Адәм баласы гомере буе өйрәнә, ләкин тормыш юлында аунап яткан «тырма»ларның берсенә генә дә басмыйча финишка барып җиткән кеше, мөгаен, юктыр.
Үз гомер юлымда да тормыш миңа бер генә дәрес бирмәгәндер, ләкин әллә ул укытучы кебек тукып тормагангамы, әллә минем яшь, егәрле чак булгангамы, безнең өчен hәммә ишекләр ачык, дип йөргәнгәме, бу дәресләрнең күбесе хәтеремә сеңеп калмаган. Еллар узып, шактый гына «тырма»ларга басып, маңгайга ук булмаса да, җанга шактый гына җәрәхәтләр алганнан соң гына, бу дәресләр искә төшә башлый.