Яңалыклар

Бакый Урманче һәм Флора Әхмәтова-Урманче хатлары

Бакый Урманче һәм Флора апа белән аз булса да аралашып калдым. Флора апа Әхмәтова-Урманче байтак еллар «Сөембикә» журналының редколлегия әгъзасы булып торды. Утырышка килүенең берсендә минем иҗатны күзәтеп барулары, газета-журналларда чыккан шигырьләремнең Бакый Урманченың да, үзенең дә күңелләренә хуш килүе турында әйтте. 1984 елда «Яңгыр җиле» исемле китабым чыккач, Бакый абый китабымны соратып алды. Мин аны автограф белән бүләк иттем. Алга таба «Мизгел» һәм «Гөлләр елы» исемле китапларымны да.

Барганнарымда Флора апа чәй тәкъдим итмичә җибәрми иде. Мөнәсәбәтләре шулкадәр матур, иргә шулкадәр тәрбия-хөрмәт – соклангыч татулык! Күңелләрендә аерым шәхесләргә аерым бер хөрмәт. Хәтта бервакыт Әмирхан Еникиләр белән бер табынга чакырулы булдым. Флора апа кечкенә табаларда, өстен камыр белән капламыйча, төрле төстәге пироглар пешергән. Мүк җиләгеннән – кызыл, лимоннан – сары, кара карлыганнан – күгелҗем. Алар табынны шулкадәр матур итеп бизәп торалар. Тәмнәре дә ашап туйгысыз иде.

Сара Садыйкова

Татарстан Язучылар берлегенең Матур әдәбиятны пропагандалау бюросында эшләгән чорда миңа әдәбият-сәнгать әһелләренең күбесе белән багланышка керергә туры килде. Чөнки очрашуларга әдипләрне генә түгел, композиторлар, музыкантлар, нәфис сүз осталары һәм җырчыларны да чакыра идек. Күпчелек очракта бу заявка бирүчеләрнең теләген искә алып эшләнә иде. Шуңа күрә алар бик шатланып «Казан язы», «Туган тел бәйрәме» кебек әдәби-музыкаль кичәләрдә чыгыш ясады.

Сара апа Садыйкованы да чакыргаладым. Олы яшьтә булуына карамастан, ул ризалаша иде.

Бервакыт мин аны кайсыдыр заводның тулай торагына дәштем. Очрашу кичке якта буласы иде. Сара апаны өе янында, урамда, каршы алдым. Әкрен генә тукталышка барып, сигезенче трамвайга утырдык.

Арчалар тарихны саклый белә

Атна башында Арча районының Гөберчәк авылында язучы Мөхәммәт Мәһдиев музее ачылуга 20 ел тулу уңаеннан тантаналы бәйрәм булды. Музей төзелү турында фәрман чыкканнан алып, хәзерге көнгә кадәр биредә әдипнең шәхси әйберләрен,

Язучы Җәвад Тәрҗемановның тууына 100 ел

Язучы, галим, ТАССРның атказанган фән һәм техника эшлеклесе (1981), 1947 елдан СССР Язучылар берлеге әгъзасы Җәвад Әфтах улы Тәрҗеманов 1920 елның 8 июлендә Казанда туган.
1938 елда, 10 сыйныфта укыганда, аның «Галстук» исемле беренче шигырьләр җыентыгы дөнья күрә. Киң танылу алган әсәрләре: «Ябалак һәм Тавык» (1940), «Шуктуган» (1962), «Шаян һәм Наян» (1965), «Көмешкойрык» (1967) әкиятләре һәм «Лобачевскийның яшьлеге», «Алтын дага» романнары (1965).

Мөхәммәт Мәһдиев. Туган як авазы

Миңа соңгы елларда Казан арты авылларының исемнәре каян килеп чыгуын сорап хатлар килә. Мин бу өлкәдә белгеч түгел, әлеге мәсьәлә белән махсус шөгыльләнгәнем юк. Фән-гыйлем өлкәсендә минем ХХ гасыр башы татар әдәбиятына һәм халык авыз иҗатына караган азмы-күпме хезмәтләрем бар. Авыл исемнәренә килсәк, монда инде мин туган як тарихының табигатендә, җирендә сакланып калган кайбер авазларын интуиция белән генә сизә алам. Шулай да бу өлкәдә тәҗрибә уртаклашып карыйсым килә.

Кылыч

Татарстан Республикасы Милли музееның корал коллекциясендә игътибарны җәлеп итәрлек әйберләр күп. Рус-япон сугышы белән бәйле кораллар да бар безнең хәзинәбездә. «Катана» һәм «тати» – япон кылычлары.

Кәкре кылычлар ике төрле металлдан ясалган: нык корычтан һәм тимердән. Әлеге материалларны бер-берсе белән күп тапкыр кушу, кою, эретеп ябыштыру ярдәмендә берничә катлам барлыкка килә. Кылычның суга торган өлеше генә зур температура астында тотылган. Әлеге технологик ысул кылычка сыгылмалылык һәм ныклык биргән. Соңыннан инде аларны шомартып, махсус ысул белән чыныктырганнар. Төрки бабаларыбыз андый кылычны «булат» дип йөрткән.

«Хатынны өч нәрсә картайта»

Сәгыйть Кашшап атлы бер адәмне күргәч, Сәйдәш:

— Нигә кашың җимерек? Әллә авырыйсыңмы? — дип сораган.

— Авырмыйм ла, — дигән Сәгыйть. — Хатын әрли. Иртә гауга, кич гауга. Саласың, ди.