Бидгать
Бидгать (гарәпчә – яңалык) – дини мәсьәләләрдә Коръән һәм сөннә өйрәтүләренә туры килми дип саналган фикерләрне, гамәлләрне, йолаларны, гадәттә, шушы сүз белән атыйлар. Мәсәлән, фәтваларда хатын-кызның никах, җеназа укуы, мәет өстендә тәһлил әйтүе, гүр сәдакасы бирүе һ.б. шундыйлар бидгать дип бәяләнә.
Сатылган хан – 1491-1506 нчы елларда Касыйм ханы, Нурдәүләт ханның улы. Тарихи чыганакларда ул Салтан-хан, Салтаган, Сан-Таган, Алтыган, Салтыган, Саитыгхан, Сатылган-салтан исемнәре белән дә билгеле.
Борынгыдан ук кышкы вазгыять, салкын һава торышы һәм туң җир гади кешене борчыган, уйга салган. Хәзер бу проблеманы җитез генә калын тун яисә сыйфатлы аяк киеме белән хәл итеп булса, элеккеге татарлар әлеге мәсьәләгә күпкә җитди караган, алдан ук хәстәрен күрергә тырышкан. Ләкин бернәрсә һаман да үзгәрешсез калды: аякларын аеруча җылыда тотарга яраткан татарлар киез итекләрне әле дә кия.
31 гыйнвар көнне «Татмедиа» конференц-залында «Безнең мирас» журналы редакциясе тарафыннан «Котадгу белек» китабын тәкъдим итү чарасы булды. Журналистлар очрашуында журналның баш мөхәррире Ләбиб Лерон китапның беренче экземплярларын аны тәрҗемә иткән филология фәннәре докторы, профессор Рифкать Әхмәтҗановның улы Хәйдәр һәм кызы Гөлсәриягә тапшырды.
Рабит абый Батулла булган җирдә – елмаю-көлү. Кыска гына арада да, җаен китереп, кызык-мызык сөйләп ташлый ул. Бер елны Алексеевск районының Изге Биләр җирендә – Сәләт аланында очраштык. Татарстанның халык шагыйре, хәзерге заманның Тукае – Мөдәррис Әгъләмовны югалткан җәй иде ул.
27 гыйнвар көнне Бөтендөнья татар конгрессы Башкарма комитеты бинасында «Илһам чишмәсе» исемендәге төбәкара җыр бәйгесенең сайлап алу туры уздырылды. Бәйгедә 6 яшьтән 21 яшькә кадәр яшь җырчыларга катнашу мөмкинлеге бирелде. 2023 ел – Милли мәдәниятләр һәм традицияләр елы булып игълан ителде. Бу ел кысаларында «Илһам чишмәсе» бәйгесе тагы да актуаль тоела.
Идел буе Болгар дәүләтенең биләмәсендә төрле милләт вәкилләренең мәдәнияте, гореф-гадәтләре бер-берсе белән тыгыз бәйләнештә булган. Сүз сәнгать, мәдәни мирас турында гына түгел, ә көнкүрештәге гореф-гадәтләр, хуҗалык эшләре турында да бара. Мәсәлән, фин-угыр халыкларының горефгадәтләре болгарларга зур йогынты ясаган. Аларның этник үзенчәлеге болгар, гомумән, Идел буе дәүләтенең үсешенә этәргеч биргән, хуҗалык тармакларын киңәйткән. Болгарларның фин-угыр халыкларыннан кергән шөгыльләренең берсе буларак умартачылыкны атарга була.
19 февраль көнне Татмедиа бинасында «Безнең мирас» журналы җитәкчелеге белән оештырылган «түгәрәк өстәл» узды. Биредә милли үсешкә, мәгариф, сәнгать, мәгърифәт һәм мәдәнияткә зур өлеш керткән шәхесләрнең исемен мәңгеләштерү проблемасы күтәрелде.