Сәнгати мирас рубрикасы буенча яңалыклар
-
Музыка аның өчен шатлык hәм бәхет чишмәсе иде
1952 ел Фасил өчен – символик ел. 17 яшьлек авыл егете Казанга зур өмет, хыял белән килде. Башкаланы үзенең виртуоз, оста уены белән әсир итәргә, үзенең ихлас музыкасы белән таң калдырырга теләде ул. Тәүге адымнар, укулар бик авыр булып күренде, кыен барды. Стипендия аз, бер фатирдан икенче фатирга күчеп йөрүләр туйдырды. Үзенең музыка коралы булмау сәбәпле, төнгә хәтле хөкүмәт баянында, фортепианода гаммалар, яңа әсәрләр өйрәнү, күнегүләр ясау... Йокысыз төннәр, конспектлар, җиңел бирелми торган алман теле... -
Музыка аның өчен шатлык hәм бәхет чишмәсе иде
Бүген сүз РФнең М.Глинка, ТРның Г.Тукай исемендәге дәүләт бүләкләре иясе, яраткан композиторыбыз, хөрмәтле шәхесебез Фасил Әхмәтов турында булыр. Кызганыч, бакыйлыкка иртәрәк китте, ләкин җырлары hәм романслары, симфоник hәм инструменталь әсәрләре концерт залларында, мәктәп кичәләрендә, радио hәм телевидение тапшыруларында, Сабан туе бәйрәмнәрендә бүген дә яңгырый, тормышка яктылык сирпеп балкый. Хәзерге буын сәнгать әhелләре өчен дә аның әсәрләре илhам бирүче, үзенчәлекле осталык мәктәбе булып кала. -
«Бүген исеңә төшмәсә...» («Чын-чын әйтәмен») җыры
Алмалары, чияләре Кызарып пешәр әле. Бүген исеңә төшмәсә, Иртәгә төшәр әле. Чын-чын әйтәмен, Чын әйтәмен, аппагым. Күз алдымнан бер дә китми Кыңгыр салган калфагың. -
Уйладым уйның төрлесен...
Кеше тормышындагы авыр моментлар онытылмыйлар һәм аларны искә алып сөйләү күңелле була. Чөнки син ул авыр шартларны җиңгән буласың, ә җиңү синең күңелеңне рәхәтләндерә. -
Ах, Оренбур кала
Ах, Оренбур кала, сәхра-дала... Күккә тиеп тора манара. Сау булыгыз, дуслар, без китәбез, Бәлки, күрешә алмабыз тиз ара. -
Татарның олуг артисты Хәлил Әбҗәлилов
Мәскәүнең М.Щепкин исемендәге театр училищесында укыган татар студиясенең язмышын Хәлил абый Әбҗәлилов хәл итте, дисәк, дөрес булыр, чөнки ул безне укытып чыгару өчен бөтен күңелен һәм көчен бирде. Татар академия театрына яшь алмаш кирәклеген дә дәүләт җитәкчеләренә аңлата алды. Хәзер Камал театрын Наил Дунаев, Ринат Таҗетдинов, Равил Шәрәфиев, Фирдәвес Әхтәмова, Гөлсем Исәнгулова, Нәҗибә Ихсанова, Флера Хәмитовадан башка күз алдына да китерү мөмкин түгел! Халкыбызның кадерле язучылары Рабит Батулла һәм Туфан Миңнуллин, телевидение режиссеры Әхтәм Зарипов, телевидениедә диктор булып эшләгән Иркә Сакаева, телевидениенең баш режиссеры Клара Газизова, бик иртә вафат булган талант иясе Дамир Хәйруллин һәм аның җәмәгате Мәсхүдә Хәйруллина, халкыбыз белгән шәхесләр – Хәмзә Арсланов, Миргалим Харисов... Барысын да искә төшереп бетерә алмадым – без бит 23 кеше идек. Татар сәнгате, аның әдәбияты шул кешеләрдән башка фәкыйрь күренер иде. -
«Кошлар кебек» җыры
Һаваларда очкан кошлар кебек, Ярсый-ярсый канат кагынып, Туган илем, кайттым мин талпынып, Күз нурларым, сезне сагынып. -
Тыңлаганда күзләремә яшь тула...
Ямьле апрель аеның беренче яртысында Язучылар берлегеннән без өчәү – хөрмәтле әдипләребез Лирон абый Хәмидуллин, Зиннур абый Мансуров һәм фәкыйрегез, Милли китапханәдән Рәмзия ханым Закирова белән Рәзинә Хәйретдинова, «Татарстан – уртак йортыбыз» дип исемләнгән этно-мәдәни эстафета уңаеннан, Кайбыч районына юл тоттык. Автобус йөртүче абый радионы кабызган иде. Янәшә утырган Зиннур абый белән гәп куертып барабыз. Бермәлне радиодан яңгырый башлаган җыр игътибарымны җәлеп итте. Җырның көе, сүзләре, башкарылуы мине тәмам сихерләде. Ни гаҗәп, ничә ел монда – Татарстанда яшәп, бер дә ишетмәгәнмен аны! Җыр җырланып беткәнче, тиз генә кулыма кәгазькаләм алдым һәм, «Инде буй җитсәм дә...» дигән җирен исемдә калдырып, язып куйдым. Телефонымда мобиль интернет юк иде ул вакытта. Кич белән, өйгә кайткач, ютубтан табып тыңлармын әле, дидем... -
Гомере буе җилгә каршы барган шәхес
Атаклы режиссер Кәшифә Тумашевага нисбәтле бу язманың авторы турында берничә сүз. 1989 елда миңа, Лилия апа Нигъмәтова белән бергә, Татарстан телевидениесенең Балалар редакциясендә эшләргә туры килде. Аеруча «Кичке әкиятләр» тапшыруын эшләвебез истә калган. Минем өчен ул үз эшенең остасы, алынган эшен ахырынача камил дәрәҗәдә җиткерә алган режиссер апа булды. Ул вакытта аның кай яклардан икәнлеген, балачагы, яшьлеге, гаиләсе турында сораштырырга башыма килмәгән. Дөрес, Лилия апаның Оренбург якларыннан булуын белә идем. Аннары мин аның кызы Резеда Вәгыйз кызы белән Казан университетының журналистика бүлегендә бергә укыдым. Шуның белән шул. Лилия апа белән без хәзергәчә дустанә мөнәсәбәттә. Вакыт-вакыт «Безнең мирас» журналына истәлек-хатирәләр алып килә. Ул китерә, без бастыра торабыз. Менә тагы бер язма алып килде: үзенең яшьлек чоры һәм, аерым алганда, остазы – режиссер Кәшифә Тумашева хакында. Кереш өлеш шактый озын булу сәбәпле, аны төшереп калдырып, К.Тумашевага гына кагылышлысын журнал укучылары игътибарына тәкъдим итәргә булдык. Хәер, Лилия апаның яшьлеген бераз искә төшермичә булмый икән барыбер... -
«Сагыш» җыры
Әлеге җырга һәм аның көй авторына нисбәтле бу истәлекнең авторы – Татарстанның халык шагыйре Равил Фәйзуллин. 2015 елда «Сөембикә» журналының июль санында басылган хатирәсендә («Сагышлану») ул болай дип яза: «Узган гасырның 1960-1970 нче еллары татар җыр сәнгатенең алтын чорлары булгандыр. Чөнки ул җырларны югары дәрәҗәдәге профессионаллар – талантлы композиторлар, шагыйрьләр, җырчы-башкаручылар иҗат итте. Яңа җырларны үз вакытында радио-телевидение ишеттереп-күрсәтеп, халыкка даими җиткереп торды... -
Мирсәет Сөнгатуллин: «Җылы бирсен җырым»
Җыр тормышта, яшәештә зур бер урын тота, ул – адәм балаларының гына түгел, барлык табигать балаларының да гомерлек юлдашы. Җыр кешеләрне хезмәткә, көрәшләргә рухландыра, кыенлыкларны җиңеп чыгарга ярдәм итә. Безнең авыр кайгыларыбызны уртаклаша, шатлыкларыбызны тагы да арттыра, кешеләрне берләштерә, туганлаштыра. Кем белә, бәлки, табигатьнең бүтән балалары белән дә нәкъ шулайдыр. -
«Җырымда юатырмын» җыры
Узган гасырның 1980 нче елларында шагыйрь Фәннур Сафин (1948-1992) исеме бик популяр иде. Аның сүзләренә язылган «Хушлашырга ашыкма» (Р.Гатауллин көе, И.Шакиров репертуарыннан), «Ялгыз көймә» (Р.Гатауллин көе, Ә.Авзалова репертуарыннан), «Җырымда юатырмын» (Б.Мөлеков көе, В.Гыйззәтуллина репертуарыннан), «Бер елганың ике ярында» (С.Чуганаев көе, А.Тимершәех репертуарыннан), «Кал моңнарым булып» (Р.Гатауллин көе, Г.Сафиуллина һәм Х.Фәрхи репертуарыннан), «Хуш, Сәрия!» (З.Хәйретдинов көе, И.Газиев репертуарыннан) җырлары халык теленнән бик озак төшмәде. -
Холык
Чорыбызның мәшһүрләреннән Рәсәйнең атказанган, Татарстанның халык артисты Наил Әюпов исемен ишетүгә, аның белән беренче очрашып танышуым мизгелләре җанлана: безнең төркем 1961 елда Мәскәүдән кайтып те... -
Илһам – күңел канаты
Мин тауларга гашыйк, алар минеИңнәренә кадәр күтәрде.Тауларыма булган мәхәббәтем,Сагынуым белмим, бетәрме?Ерак Себердә дә үз иттеләр,Шөгердә дә таулар янәшә.Горур таулар миңа илһам өсти,Кыя таулар мин... -
Каян килә татарга моң?!
Нинди сәбәпләр сагышланып җырларга мәҗбүр итә икән безнең милләттәшләрне? Октябрь инкыйлабыннан соң гына күтәренке рухлы җырлар туа башлады, дисәң дә ялгыш булмас. Җыр тарихы шуны раслый. Әмма моң тәэ...