Яңалыклар
-
Актриса Рауза Әхмәрованың тууына 100 ел
Актриса, Татарстан АССРның атказанган артисты (1976) Рауза Дәүләт кызы Әхмәрова 1924 елның 26 октябрендә Казанда туган. Р.Әхмәрова мәктәптә укыганда ук И.Гафуров оештырган театр түгәрәгенә йөри. 1949 елда ГИТИСны тәмамлый һәм Казандагы Татар яшь тамашачылар театрына эшкә җибәрелә. 1950 елдан – Г.Камал исемендәге Татар дәүләт академия театры актрисасы. Уйнаган рольләре: Зөбәрҗәт («Хуҗа Насретдин», Н.Исәнбәт), Зәйнәп («Ут», Ш.Камал), Сабира («Зәңгәр шәл», К.Тинчурин), Әкълимә («Бертуган Таһировлар», Ф.Хөсни), Марселина — «Шау-шулы көн яисә Фигароның өйләнүе», П.Бомарше), Хатирә («Кан кардәшләр», Ю.Әминов), Шәмси («Назлы кияү», К.Тинчурин), Бикә («Кол Гали», Н.Фәттах) һ.б. Р.Әхмәрова 2012 елда вафат булды. -
КИТАБ-ӘТ-ТӘРБИЯ
Бер адәм гомерендә ничә мәртәбә тәүбә кыйлды, һаман тәүбәсен сындырды. Аксакаллардан берәүгә моны шикаять кыйлды: «Тәүбәмне тота алмыймын, гаҗизмен», – диде. Ул аксакал әйтте: «Мин шуйлә гөман кыйламын ки: син күп ашарга гадәтләнгәнсең, нәфесне җиңмәк – бик читен эштер. Син нәфесне тәрбия кыйлсаң, ул сине шуйлә зынҗырлар ки, бервакыт сине йыргар (егар, юкка чыгарыр)», – диде. -
Төрек журналында – Фаил Шәфигуллин
Күренекле талант иясе, шагыйрь, прозаик, юморист Фаил Шәфигуллинның арабыздан китүенә инде 30 елдан артык вакыт үтте, әмма исеме дә, иҗаты да онытылмый. Шушы арада «Төрек дөньясы: тарих вә мәдәният» журналында (2024 ел, август) Фаил Шәфигуллинның тормыш юлын һәм иҗатын яктырткан киң колачлы мәкалә дөнья күрде. «Казан татар әдәбиятының юмор остасы, шагыйрь, публицист: Фаил Шәфигуллин» исемле мәкалә әдипнең 85 еллыгына багышланган, авторы – ватандашыбыз, бүгенге көндә Әнкарада яшәп иҗат итүче галимә Роза Корбан. -
Сынчы-рәссам Васил Маликовның тууына 100 ел
Танылган рәссам, сынчы, Казандагы М.Вахитов һәм М.Җәлил һәйкәлләре авторы, М.Җәлил исемендәге Республика премиясе лауреаты (1968), ТАССРның халык (1974) һәм РСФСРның атказанган (1981) рәссамы, ТАССРның атказанган сәнгать эшлеклесе (1970), Татарстанның Г.Тукай исемендәге Дәүләт премиясе лауреаты (1980), 1968 елдан СССР Рәссамнар берлеге әгъзасы Васил Малик улы Маликов 1924 елның 19 октябрендә Татарстанның Актаныш районындагы Иске Кормаш авылында туган. -
Идел буе Болгар дәүләтендә хуҗалык, һөнәрчелек һәм хәрби эш
Болгар хуҗалыгының шактый алга киткән төре булып игенчелек саналган. Җирне авыр сабаннар һәм җиңел сукалар белән сөргәннәр. Бодай, арпа, тары, ясмык чәчкәннәр. Бу хакта X гасырның башында ук әле Ибне Рустә язып калдыра: «Болгарлар — игенчелек белән көн күрүче халык һәм һәртөрле иген ашлыгы үстерәләр, әйтик, бодай, арпа, тары вә башкасы». Болгарларның игенчелек продуктлары һәм, гомумән, ничек тукланулары хакында шуңа охшашлы сүзләрне аз гына соңрак Ибне Фадлан да әйтә: «Аларның ризыгы — тары белән ат ите, һәм [аларда] бодай белән арпа да бик күп, һәм ни чәчкән, аны үзе өчен җыеп ала». XI гасырның безгә инде мәгълүм фарсы географы һәм тарихчысы әл-Гардизи бодай белән арпага ясмыкны һәм шулай ук кайбер бакча үсемлекләрен, мәсәлән, кабак һәм ногыт борчагын өстәгән. Идел Болгарында феодализмның башлангыч чорында азык-төлек төрләре менә шулай ярыйсы ук бай булган. -
Көлке куа килә...
Авылга кунакка кайткан депутаттан бер авыл агае: – Әтәч булып кычкырган тавыкны суйганнарын беләсеңме? – дип сорады. – Беләм, – диде депутат. – Ә ни өчен суйганнарын беләсеңме? – диде агай. Депутат уйга калды. Җавабын белә иде ул белүен, тик менә надан авыл агаена әйтергә курыкты. Тегенең кулында пычак иде чөнки. -
Көлке куа килә...
Атаклы гармунчы Гани ага Вәлиев бригадасы бер авылда концертны башлап җибәрә. Гани ага сәхнәдә киерелеп, бик бирелеп, дөньясын онытып, үзенең зур гармунында «Каз канаты» көен сыздыра. Шулвакыт клубка колхоз председателе килеп керә дә, шыгрым тулган зал аша үтеп, сәхнәгә менә һәм гармун уйнап торучы Гани агага кулын суза: «Исәнмесез, иптәш Вәлиев, исән-сау килдегезме?» -
ДӨНЬЯДА СҮЗЕМ КАЛЫР...
Сагышларым – сары яфрак, төште җилгә. Кайгыларым – кара яфрак, очты җилгә. Шатлык дигән яшел яфрак күренмәсә, Нишләр йөрәк – шәрә ботак, шәрә кәүсә?.. -
Ашау әдәпләре
• Ризыкны зур-зур алмагыз, ашыкмагыз, яхшы чәйнәгез, кул вә киемнәрегезне буямагыз, башкаларның ашавына карап тормагыз, күп ашарга гадәтләнмәгез, аштан күңелегез кайтканчы туктагыз. Бу нәрсәләрнең сәламәтлек өчен файдасы күп икәнлеген үзегез дә белерсез. • Чәй янында каймак вә майлы ашлар булса, киемнәрегезгә тамызмагыз, кулларыгызны майламагыз, майлы кулларыгызны киемнәрегезгә сөртмәгез. -
Остазларым белән горурланам
Кара син аны, ни арада утыз елга якын вакыт үтеп тә киткән. Югыйсә, әле генә булып узган кебек, ул еллар һаман да күз алдында тора. Шуларны искә төшереп утырып, кулыма каләм алдым. Юк, мин үзем турында язарга җыенмыйм. Башкалардан аерылып торган җирем юк. Минем язмыш – дәһшәтле сугыш елларыннан соң ачлы-туклы, ярым ялангач үскән, авыр тормышның барлык тәмнәрен татыган авыл малайлары һәм кызлары язмышы. Мин бүген үземнең остазларым – безгә үзләренең барлык белемнәрен, йөрәк җылыларын биргән кадерле укытучыларым һәм сабакташларым – 476 нчы төркем егетләре һәм кызларын бераз искә төшермәкче булам. Безнең өчен бик кадерле бу кешеләрнең кайберләре инде арабыздан да китеп барды. Аларның авыр туфраклары җиңел, рухлары һәрвакыт шат булсын иде!.. -
Беренчелекне тоттык!
«Әдәби сүз» заманында татар филология бүлеге студентларының стена газетасы иде. Күп еллар буена ул әлеге бүлектә укучыларның киңәшчесе һәм мәгълүмат үзәге дә, иҗади бәхәсләшү урыны һәм аларның иң беренче иҗат мәктәбе дә булды. Хәзерге вакытта исемнәре республикабызда киң билгеле булган язучыларның – прозаикларның, шагыйрьләрнең, галимнәрнең иң тәүге әсәрләре һәм хезмәтләре шушы газетада басылып чыкты, димәк, каләмнәре шушы газетада чарланды. Шулай ук төрле республика газета-журналларында баш мөхәррир булып утыручылар, төрле редакцияләрдә, радиотелевидениедә эшләүче күп журналистлар беренче башлап әлеге газета битләрендә чирканчык алды һәм беренче мәкаләләре белән катнашты. -
Кормашчы-җәлилчеләр эзләреннән: Мордовиядә – Әхмәт Симаевның туган ягында
17 июль, 2024 ел. Көн кичкә авышкан, эңгер-меңгер чак иде. Юл безне («без» дигәнем – Вахит Имамов, Рөстәм Галиуллин, Разил Зиннәтуллин, Гөлүзә Ибраһимова һәм мин) мәшһүребез Такташның туган авылына – Тәрби (Торбеев) районына кергән һәм Парча (Парца) елгасы буена урнашкан Сыркыдыга алып килде. Авыл район үзәгенннән 13 чакрым ераклыкта урнашкан. Сыркыдының урысча исеме Сургодь булуын белгәч, башта бик гаҗәпләнгән идем. Тик үзебезнең Питрәчтәге Күн авылының урысчасы Конь булуын искә төшереп, шундук «тынычланып» калдым. -
КДУның татар бүлегенә нигез салучы Рабига Хәкимова
Татар теле белгече, доцент, Казан дәүләт университетының татар теле һәм әдәбияты бүлеген оештырган Рабига Афзал кызы Хәкимова сикәлтәле тормыш юлы уза. Ул – авыл укытучысыннан университет доценты дәрәҗәсенә ирешкән галимә. -
Габдулла Кариевның Франция архивында табылган тавышы
Габдулла Кариевның Франция архивында табылган тавышы -
Маякчы улы яки Күпкырлы талант иясе
Сүзем күпкырлы талант иясе Әхтәм Зарипов турында. Артист, баянчы, фотограф, радио һәм телевидение режиссеры, кинорежиссер, язучы-прозаик, публицист, драматург, сценарийлар һәм портретлар язу остасы. Болар – Әхтәм абыйның һөнәрләреннән мин белгәннәре генә. Тагын бер елдан 90 яшь туласы иде аңа. Сиксән тугызын тутырырга бер ай калганда – 2024 елның 19 июнендә – Аллаһы Тәгалә аны үз хозурына алды.
