Адлер Тимергалин тег белән яңалыклар
-
Миллият сүзлеге
Тимерчелек – Тимерче алачыгы – металларны кыздырып чүкү юлы белән эшкәртү өчен билгеләнгән остаханә. Русча – кузница. Татар авылларында гадәттә су буенда урнашкан тимерчелек таштан яки саманнан төзеле... -
Миллият сүзлеге
Тәваф итү, тәваф кылу – Әйләнеп йөрү (мәс., хаҗ вакытында Кәгъбә тирәсендә 7 тапкыр әйләнү). Туваф кылу язылышы да очрый. Хаҗ вакытында изге зиратларны да тәваф кылалар.Тәваф кылуның төп кагыйдәләре 6... -
Таһир мунчасы
Гомум кабул ителгән фикер буенча, Казан ханлыгы чорында Кирмән диварларыннан ерак түгел, Болак Казансуга кушылган җирдә урнашкан бер зур таш мунчаның исеме. Аның татарчасы русча чыганактан алынган («Т... -
Миллият сүзлеге: Татар укытучылар мәктәбе
Укыту нигездә рус телендә алып барылган бу мәктәп (Татарская учительская школа) 1876 елда җирле хакимият тарафыннан, татар авылларына рус гыйлеме тарату максаты белән, Казан шәһәрендә оештырыла.Мәктәп... -
Миллият сүзлеге
Өммөгөлсем (I) – Мөхәммәд Пәйгамбәрнең өченче кызы. Сөнгатулла Бикбулат Өммөгөлсем «Гутайбә ибн әбү Ләһәбкә кияүгә чыккан булса да, «Тәббәт» сүрәсе иңгәч, талак кылынды», – дип яза. Мәгълүм булганча... -
Миллият сүзлеге
Нурали капкасы янындагы чишмә – Русча чыганакларда – Тайницкий ключ. 1552 елда камалышта калган казанлылар, яшерен җир асты юлыннан чыгып, моннан су ала торган булганнар. Казанны штурмлаган вакытта ру... -
Миллият сүзлеге
Наручат (Наровчат) бәклеге – ХIII-ХV гасырларда Алтын Урданың административ-территориаль өлкәсе, Мукшы олысы («Татар энциклопедия сүзлеге»ндә – «Мухша олысы»). Хәзерге Пенза өлкәсенең Кармалы авылы т... -
Миллият сүзлеге
Оренбург – Иске татар китапларында – Орынбур, Рынбурух. Исмәгыйль Рәми Оренбургны Үрән дип тә атый, чыганакларда шәһәрне Үр Кала дип атау да очрый. Кайбер бүгенге китапларда Ырынбур һәм хәтта Ырымбур... -
Миллият сүзлеге
Казан губернасы тар. – Русияне губерналарга бүлү турындагы указга Пётр I 1709 елның 3 февраленнән соң кул куйган, дип уйлыйлар 1. Барысы 8 губерна оештырыла, болар: 1) Мәскәү губернасы – барлыгы 39... -
Миллият сүзлеге
Камыт – Гадәттә, бу сүз урыс теленнән алынма дип карала. Ләкин тел белгече Рифкать Әхмәтҗанов урысча «хомут» сүзе үзе үк төрки телләрдән алынган булырга мөмкин, дип исәпли һәм моңа кайбер дәлилләр дә... -
Миллият сүзлеге
Кадер кичәсе – Күп кенә галимнәр фикеренчә, Рамазанның 27 нче кичәсе, ләйләт әл-кадер. «Кадер кич» тә диләр. Шулай да Кадер кичәсенең кайсы төнне булганы төгәл итеп кенә билгеләнмәгән, ул сер булып са... -
Миллият сүзлеге
Йосыф Хасс-Хаҗиб Баласагуни (1016/1021 еллар тирәсе – 1083?) – Караханид төркиләренең башкаласы Баласагун шәһәрендә туган (шәһәр урнашкан урын хәзер Кыргызстан җиренә керә). Аның имзасындагы «Хасс» һә... -
Миллият сүзлеге
Җаек тар. — Урал елгасының борынгы исеме. Птолемей (я.э.га кадәр II нче гасыр) аны Daiks дип телгә ала, Византия тарихчысы Менандрда (VII гасыр) — Дзайх, Ибн Фазланда — Джайк, Гильом Рубрукта — Daiks/... -
Миллият сүзлеге
Елан культы – Төрки халыкларда, аерым алганда болгар-татарда, еланга табыну борын-борынгыдан килә. Ибне Фазлан борынгы төркиләрдә (аерым кабиләләрдә) елан культы таралган булуын әйтә һәм болгарларда... -
Миллият сүзлеге
Ислам һәм рәсем-сын сәнгате – Мәгълүм булганча, шәригать җан ияләренең сурәтләрен ясауны тыя. Шуның аркасында элек кеше рәсемнәре төшерү, хәтта фоторәсемгә төшү дә нәшәргый гамәл исәпләнгән.«Эт белән...