Әдәби мирас рубрикасы буенча яңалыклар
-
Мөхәммәт САДРИ: «Берлинда»
Бункерлары асты өскә килде, – Мәкер ерткыч посып ятмасын! Каерып ачты совет солдатлары Җитмеш катлы Берлин капкасын!.. -
Шагыйрь Ирек Сабировның тууына – 75 ел
Шагыйрь, публицист, инженер, муниципаль җитәкче, Татарстан Язучылар берлеге әгъзасы (2002), Россия Федерациясе Журналистлар берлеге әгъзасы (2004), ТРның атказанган мәдәният хезмәткәре (2008) Ирек Нәгыйм улы Сабиров 1950 елның 14 апрелендә Татарстанның Биектау районындагы Мәмдәл авылында туган. 2020 елның 20 октябрендә вафат булды. -
Тукай маршы (АУДИО)
Заһидулла Яруллин музыкасы. Җәләл Садриҗиһанов җитәкчелегендәге оркестр башкаруында. -
РОБЕРТ ӘХМӘТҖАНОВ: «ТУКАЙ ЯЗЫ»
(ШИГЫРЬ) -
Мөхәммәт Мәһдиев: Тарихыбыздан бер сәхифә
Тукай турында бу истәлек балалар журналы «Ак юл»да басылган. Әлегә «Тукай турында истәлекләр» җыентыгына моның беренче өлеше генә кертелгән. Ул – «Әлислах» газетасы мөхәррире Вафа Бәхтияровныкы (1881-1960). Ләкин без тәкъдим итә торганы – башкачарак. -
«Милләт өчен егълаган милләт улы»
Габдулла Тукайның вафатыннан соң аның шәхесенә, иҗатына игътибар бермә-бер арта. Вакытлы матбугатта кайгы уртаклашулар, шагыйрь хакында хатирәләр, истәлекләр күпләп басылып чыга, дөньяның татарлар яшәгән почмакларында «Тукай көннәре» үткәрелә башлый. Үзе бу фани дөньяны калдырып китсә дә, бөек шагыйребезнең рухы, исеме, үлемсез әсәрләре газиз милләте арасында яшәвен дәвам итә. Тукай барлык татарлар өчен милләт, миллилек символына әверелә. -
Тукаев сүзләре
Тел галиме һәм сәясәтче Галимҗан Шәрәф, Габдулла Тукай әсәрләрен барлап, хатларында һәм сөйләмендә кулланылган һәр сүзенә игътибар итеп, әдипнең афоризмнарга тиң гыйбарәләрен туплый һәм 1913 елда «Җәмигыль кямил (афоризмнары), халык мәкальләре урынында йөртерлек вә йөртелә торган сүзләре» исем асты белән аерым җыентык бастырып чыгара. Әлеге китапның 1913-1920 нче еллар аралыгында дүрт тапкыр басылып чыгуы мәгълүм. -
Нури Арсланов: «Татарымны мактамыйча, кемне мактыйм?!» (Куен дәфтәрләреннән)
Г.Ибраһимов исемендәге Тел, әдәбият һәм сәнгать институтының Язма мирас үзәгендә шагыйрь, тәрҗемәче Нури Газиз улы Арсланов (1912-1991) фонды саклана. Архив материалларын Мирасханәгә 1994 елда шагыйрьнең хатыны Клавдия Тихоновна Арсланова тапшыра. Тарихи хронологиясе 1932-1990 нчы елларга туры килә. Алар арасында Н.Арслановның автограф шигырьләре, мәкаләләре, почтасыннан меңгә якын хат, шулай ук шәхси документлары, фотолары да бар. Болар барысы да аның иҗат лабораториясен өйрәнүдә искиткеч зур кыйммәткә ия булып тора. Әдипнең иҗат лабораториясенә мөрәҗәгать итү исә аның әдәби осталыгын өйрәнергә, шигъриятен тулырак күзалларга, иҗат эволюциясен нигезле ачарга, тулы тоемларга ярдәм итә: «Кат-кат төзәтәсең, күчерәсең, тагын үзгәртәсең һәм, ниһаять, инде тәмам төгәлләнде дигән нәтиҗәгә килгәч кенә, редакциягә тапшырасың. Журналда чыккач, ул инде укучылар милкенә әйләнеп, тагы да бер нечкә иләктән үтә. Укучылар кайчакта хатлар аша үз фикерләрен синең белән уртаклашалар. Арада бик уйланырга мәҗбүр итә торганнары да була. Шулай итеп, шигырьләр, китап булып чыкканга кадәр, иҗади мәктәп парталарыннан күчә-күчә, үзләре дә яхшыралар, шомаралар һәм авторга да үз сәләте югарылыгына күтәрелергә ярдәм итәләр», – дип ассызыклый шагыйрь үзе дә бу турыда. -
Сәхәр вакыты
Шигырь -
Ачык фикерле зат
В.Ярулла тәхәллүсен дә йөрткән язучы-драматург Ярулла Вәли (Ярулла Вәлиев) хәзерге Татарстанның Буа районындагы Бикмураз авылында туган. Оренбургта укый, «Шура» һәм «Вакыт» басмаханәләрендә эшләгәндә, Закир Рәмиевнең (Дәрдемәнд) кызы Зәйнәпкә 1914 елда өйләнә. «Җанлы җеназа», «Ачлык кушты», «Мәңгелек мәсҗет», «Йолдыз» (шивәләр мәҗмугасы), «Оят, яки күз яше», «Үзеңә кайта», «Ахыр заман бәласе», «Урман әүлиясе», «Әфьюн», «Ялтыравыклы күз», «Җәйге таңда көтү куганда» дигән әсәрләр авторы. -
Сарман әдипләре
Мәдәният сараенда – Илһам Шакиров концерты. Сәхнәдә «Кара урман» агыла... «Әниемә хат» яңгырый... «Көзге ачы җилләрдә» уйнап ала. «Уел» башлануга, күпләрнең күзләренә кайнар яшь килеп бөялә, һәрбер җыр йөрәкләрне милләт белән, учакта җемелдәшеп яткан күмер чаткылары белән тоташтыра. Залда басып торучылар да күп: ишек-тәрәзәләргә кешеләр килеп бөялгән, җырчыны сәхнәгә кат-кат чакыралар. Берәүнең дә бу кичтән аерыласы, бәхет диңгезеннән чыгасы килми, зал берләшә... -
Шамун Фидаи – революционер, шагыйрь, гаскәри!
Яшьли бакыйлыкка күчкән шәхесләребез байтак: Габдулла Тукай, Шәехзадә Бабич, Һади Такташ, Фәхри Әсгать, Хөсәен Ямашев, Фәрит Яруллин. Шушы якты йолдызлар арасында Шамун Фидаи тәхәллүсле шагыйрь дә бар. -
Исәнме, әни! (Хикәя)
Картаймыш көнендә Зөләйха әби япа-ялгыз торып калды. Балалары төрле якларга таралышып беттеләр, күптән инде башлы-күзле булып, чит-ят җирләрдә тамыр җибәрделәр. Карты исә, сырхаулап йөрде-йөрде дә, узган көзнең караңгы бер төнендә күзләрен мәңгегә йомды. -
Тылсымлы шигърият иясе
Дәрдемәнд тәхәллүсен алган Закир Рәмиевкә тормышның, яшәешнең бихисап чагылышларын сурәтләүдә берәүне дә кабатламаган, җыйнак күләмле, тирән эчтәлекле, элитар шигъриятенә лаеклы бәясен алу өчен бихисап сынаулар үтәргә туры килә. -
Төрек журналында – Фаил Шәфигуллин
Күренекле талант иясе, шагыйрь, прозаик, юморист Фаил Шәфигуллинның арабыздан китүенә инде 30 елдан артык вакыт үтте, әмма исеме дә, иҗаты да онытылмый. Шушы арада «Төрек дөньясы: тарих вә мәдәният» журналында (2024 ел, август) Фаил Шәфигуллинның тормыш юлын һәм иҗатын яктырткан киң колачлы мәкалә дөнья күрде. «Казан татар әдәбиятының юмор остасы, шагыйрь, публицист: Фаил Шәфигуллин» исемле мәкалә әдипнең 85 еллыгына багышланган, авторы – ватандашыбыз, бүгенге көндә Әнкарада яшәп иҗат итүче галимә Роза Корбан.
