Admin автор яңалыклары
-
100 ел элек татар дөньясы
Арча кантоны Кукмор волосте Күлбаш авылы 250 йортлы шактый гына зурлыкта булып, халкы әүвәлдән кыш көннәрен чыпта, күлүк эшләп көн күрә торган булган. Башка вакытта күлүкне аерым байларга эшләп, эшләгән эшләрен байларга арзан хакка биреп, эксплуатировать ителгәннәр. -
Ислам. Дини сүзлек
Зикер (гарәпчә – искә алу, искә төшерү) – Аллаһны олылауга багышланган махсус доганы (зикерне) күмәк аваз белән (зикер-җали) яки эчтән генә (зикер-хафи) уку. Суфилар аерым бүлмәләргә – хөҗрәләргә бикләнеп, күңелләрен Аллаһка юнәлтеп, «Аллаһ» яки «Раббым» сүзен, бигрәк тә «лә-иләһә илләллаһ» кәлимәсен кабатларга, әлеге сүзләрне йөрәкләренә сеңдерергә тиешләр. -
Ленар Нургаянов: «Үз районыңда эшләү нинди зур бәхет!»
Районыбыздагы авылларның күбесендә татарлар гына яши. Шәхсән үзем Тирсә авылында гел татарча сөйләшеп-аралашып, укып үстем. Бездә татарлык, милли рух һәрвакыт көчле. Гадәттә, Әгерҗене, Удмуртия белән чиктәш булгач, татар районы түгел, ә күп милләтле төбәк дип уйлыйлар. Дөрес, башка милләтләр дә бездә күп – бу безнең байлыгыбыз, әмма татар теле, татарның гореф-гадәтләре дә һәрвакыт игътибар үзәгендә. Кайсы гына авылга барма, матур итеп татар әдәби телендә сөйләшәләр. Әлбәттә, безнең яктагы телнең, халык тарихының үзенчәлекләре күп. -
«Шагыйрьләр, күз яшьләрен каурый-каләм карасына әйләндереп, шигъри юлларга салдылар...»
6 февраль көнне туган шәһәрем Каһраман Марашта газиз әнкәемне, мәрхүм әткәемнең бертуганы сөекле апамны, җизнәмне, җан дустым Моратымны хатыны белән бергә югалтык... Ул авыр көннәремдә кадерле татар дусларым, якын кешеләрем хәсрәтемне үз хәсрәтләре кебек кабул итеп, чын күңелдән борчылып, күз яшьләре белән көне-төне Ходайга ялвардылар, Казанда миңа терәк-таяныч булдылар, мине бер ялгызым калдырмадылар, Аллаһының рәхмәт яусын барысына да. Татарстан халкы Төркиябезнең кайгы-хәсрәтен йөрәкләрендә тоеп, мадди-мәгънәви ярдәмнәрен кызганмады. Җир тетрәве булган шәһәрләргә барып, халыкны җимерекләр астыннан коткарырга булыштылар. Ә шагыйрьләр, күз яшләрен каурый-каләм карасына әйләндереп, шигъри юлларга салдылар... -
Нарат авылы (Әгерҗе районы) мәзәкләре
Хөсни, кар яуган! Хөсниҗантәйнең колагы бераз начар ишетә иде. Шуңа күрә авылдашлар аңа һәрвакыт кычкырыбрак сөйлиләр. Ул, артык кычкырып сөйләгәннәреннән туя идеме икән, йә үзенең кимчелеген күрсәтмәскә теләгәнме, кеше сөйли башлагач ук: «Ишеттем, ишеттем!» – дип әйтә. Бер көн иртән җиргә беренче кар төшкәч, күршесе кергән дә: «Хөсни, кар яуган, күрдеңме?» – дигән. Хөсни, гадәте буенча тизрәк әйтеп салган: «Ишеттем, ишеттем!» Шуннан бирле, авылда беренче кар яугач, кешеләр бер-берсенә: «Хөсни, кар яуган!» – диләр. «Ишеттем, ишеттем!» – дип җавап бирергә кирәк. -
Шәриф Камал шигырьләре
Татар әдәбиятының чын классигы буларак танылган Шәриф Камалның (1884-1942) иҗат мирасына данлыклы проза әсәрләре, хикәяләр һәм повестьләр, новеллалар һәм фельетоннар да, милли драматургия тарихында үз урынын биләгән пьесалар да керүе мәгълүм. Гадәттә, моннан тыш, язучының биографияләрендә аның 1906 елда ук «Сада» исемле шигырьләр җыентыгын бастыруы хәбәр ителә. Бу хакта бер-ике җөмлә языла да, алга таба без Шәриф Камалның шигырьләре турында берни ишетмибез диярлек. -
Композитор Хөснулла (Хөснул) Вәлиуллинның тууына 110 ел
Композитор, Татарстан АССРның (1966) һәм РСФСРның (1974) атказанган сәнгать эшлеклесе, Татарстанның Г.Тукай исемендәге дәүләт премиясе лауреаты (1989) Хөснулла (Хөснул) Вәлиулла улы Вәлиуллин 1914 елның 28 февралендә Саба районындагы Байлар Сабасы авылында туган. Ул Казан музыка училищесын (1940, В.Виноградов сыйныфы), Казан дәүләт консерваториясен (1950, Альберт Леман сыйныфы) тәмамлый. Хөснулла Вәлиуллин 1950-1951 нче елларда – Казан музыка училищесы укытучысы. 1968-1973 һәм 1978-1981 нче елларда – Татарстан китап нәшриятында музыкаль әдәбият мөхәррире. Аның «Самат» операсы (Х.Вахит либреттосы) татар опера сәхнәсендә музыкаль театр өчен иң уңышлы, лирик-психологик рухтагы әсәрләрдән санала. Композитор Г.Тукай, М.Җәлил, Ә.Ерикәй, Х.Вахит, С.Хәким, Р.Фәйзуллин һ.б.ның шигырьләренә җыр һәм романслар яза. Хөснулла Вәлиуллин 1993 елның 24 сентябрендә вафат булды. -
Шагыйрь Нияз Акмалның тууына 70 ел
Шагыйрь, язучы, журналист, 1988 елдан СССР Язучылар берлеге әгъзасы, С.Сөләйманова исемендәге әдәби премия лауреаты (2006) Нияз Акмал (Нияз Рәшит улы Акмалов) 1954 елның 14 февралендә Сарман районындагы Каташ-Каран авылында туган. 1976 елда университетны тәмамлагач, ул берникадәр вакыт Балык Бистәсе районы радиосында җирле тапшырулар мөхәррире булып эшли. Нияз Акмал 1977 елның көзеннән Казан шәһәрендә төпләнеп яши. Әүвәл Татарстан китап сөючеләр җәмгыятендә инструктор-методист булып, 1979 елдан исә «Яшь ленинчы» газетасы редакциясендә хезмәт куя. -
Муса Җәлилнең кызы Люция Җәлилова: «Минем зарларым Татарстанга үпкә түгелмени?»
30 сентябрьдә Оренбургта Муса Җәлилнең өлкән кызы Люция Җәлилова белән таныштым. Танышу IX Евразия туган якны өйрәнү фәнни форумында булды. Мин бу чарага журналист буларак барсам,Люция ханым мәртәбәле кунак иде. 87 яшьлек Люция Җәлилованың беренче мәртәбә әтисенең туган төбәгенә кайтуын тарихи вакыйга дип әйтергә мөмкин. Форумда катнашучыларның барысы да шуның шаһиты булдылар. -
100 ел элек татар дөньясы
Төбәктә татар авылларында күрәзәчелек «кәсебе» мәйдан алып бара. Мәсәлән, Бәчек авылында мәшһүр «Сабира» карчык киләчәктәге эшләрдән хәбәр биреп, «кәрамәт» күрсәтеп ята... Авыллардан аңсыз хатын-кызлар, авыручылар, әйбере таланган кешеләр, солдатта уллары хәбәрсез югалган аналар шул карчык янына барып, май, йомырка, он биреп, «юранып» кайталар. Аннары карта белән күрәзәчелек кылучылар да күренгәли. -
Муса Җәлил кызы Люциянең хаты
Узган елның (2023) 12 декабрендә СанктПетербургтан – каһарманшагыйрь Муса Җәлилнең кызы Люциядән «Безнең мирас» журналының баш мөхәррире Ләбиб Леронга хат килеп төште. Ул хатны укучыларыбыз игътибарына да тәкъдим итәргә булдык. -
Арчада керамика остаханәсе ачылды
Арча шәһәренең “Казан арты” тарих-этнография музеенда керамика остаханәсе ачылды. Гадәттә, Казан артындагы керамика сәнәгате турында сөйләгәндә, Питрәч чүлмәк ясау кәсепчелеге һәм Иске Казанның чүлмәк ясау остаханәләре турында гына искә алына иде. Бактың исә, Арча шәһәре һәм аның тирә-ягындагы авылларында да элекке заманнарда – Идел буе Болгар дәүләте, Алтын Урда һәм Казан ханлыгы чорында ук балчыктан төрле әйберләр ясау остаханәләре булган икән. Керамика, ягъни балчыктан әвәләп эшләнгән савыт‑саба, чүлмәк калдыклары Арча шәһәрлегендәге археологик казу эшләре вакытында иң күп табылган ядкярләрдән санала. Хәзерге вакытта музейның фондсаклагычында 5 меңнән артык керамик предмет саклана. Аларның күбесе шушы төбәктәге кызыл балчыкны изеп, әвәләп, төрле орнаментлар белән бизәп һәм яндырып ясалган. -
Балалар өчен шигырьләр
Уянып бүген иртән Карасам тәрәзәгә, Ак сакаллы Кыш бабай Кар алып килгән безгә. -
100 ел элек татар дөньясы
Соңгы көннәрдә төрле совет мөәссәсәләрендә (оешмаларында) һәм халык комиссариатларында, урыс эшчеләрен татарчага өйрәтү эше яхшы юлга куела башлады. Саулыкны саклау халык комиссариаты белән Гадлия (юстиция) халык комиссариатлары бу эштә беренче урын тоталар. Саулыкны саклау халык комиссариатында татарча укучы урыс хезмәткәрләр татарча өйрәнүгә бик нык әһәмият бирә. Шушы көннәрдә генә андагы хезмәткәрләрне татарча укытыр өчен яхшы мөгаллим чакырылды. -
Актёр һәм режиссёр Хөсәен Уразиковның тууына 130 ел
Актёр һәм режиссёр, ТАССРның халык (1945) һәм РСФСРның атказанган артисты (1950), РСФСРның атказанган сәнгать эшлеклесе Хөсәен Ибраһим улы Уразиков 1894 елның 7 (19) гыйнварында Сарытау губернасының Дергачев өязендәге (хәзерге Саратов өлкәсендәге Дергачев районы) Сәфәр авылында туган.
Башка видеолар →
БЛОГЛАР
Бөтен блоглар →
ВИДЕО
-
Флюра Сөләйманова: "Филармония - яшәү рәвешем"
-
“Яшел камин янында. Шәхесләребез”. Газинур Моратка багышланган тапшыру