Дөнья хәбәрләре

Дамир Исхаков: Татар халкы үсеше стратегиясе — катлаулы документ

Бөтендөнья татар конгрессының Милли шура әгъзасы, “Туган җир” журналының баш редакторы Дамир Исхаковның татар халкы үсеше стратегиясенә багышланган документны булдыруга карата фикерләре:

“Стратегия — катлаулы документ. Әлеге документны төзегәндә берничә конкурент хәлдә булган төркем төзергә кирәк. Мәсәлән, Фәннәр академиясе, дин әһелләре, иҗтимагый фикер вәкилләре, яшьләр төркеме, татар бизнесы һ.б. Эш шулай оештырылса, иң әһәмиятле сорау туа: “Үзәкне кем тотып торачак?”. Әлеге үзәк документның фәлсәфи, сәяси, милли нигезләрен, төп юнәлешләрен тотып торырга тиеш. Уртак фикергә килү өчен, башта үзара семинарлар уздырырга кирәк. Кайбер проблемалар бик катлаулы. Уртак фикер булмаса, соңыннан документ төзегән вакытта хәл катлауланып китәчәк. Конгресс каршында бер төркем булдырырга тәкъдим итәм, ул гомумирәк сөйләшүләр алып барырга тиеш. Шулай ук читтән күп мәгълүмат җыярга кирәк. Җирле оешмаларның үз проблемалары бар: Себердә бер, Әстерханда икенче вазгыять, мишәрләрдә өченче төрле — һәрберсенең үзенчәлекләре бар”.

http://tatar-congress.org/yanalyklar/damir-ishakov-tatar-halky-yseshe-strategiyase-katlauly-dokument/

Үзбәкстанда Татарстан көнен бәйрәм иттеләр

Үзбәкстанның Ташкент каласында , «Туркистон» сәнгать сараенда , Татарстан көне уңаеннан бәйрәм чарасы үтте. Тантаналы кичәдә Үзбәкстан Республикасының рәсми орган вәкилләре, Татарстан Республикасы делегациясе, Үзбәкстанның милли-мәдәни үзәк вәкилләре, массакүләм мәгълүмат чаралары, иҗади интеллегенция һәм милләттәшләребез катнашты.

Сәламләү һәм котлау сүзләре белән Ташкент шәһәренең Татар иҗтмагый мәдәни-агарту үзәге идарәсе рәисе Ришат Нәбуллин чыгыш ясады. Шулай ук Үзбәкстанда Россия вәкиллеге киңәшчесе Александр Суханов,  Үзбәкстан Республикасының мәдәният министры Бахтиёр Сайфуллаев иң җылы теләкләрен җиткерде. Бөтендөнья татар конгрессы Башкарма комитеты ьитщкчесенеж беренче урынбасары Үзбәкстанда гомер итүче милләттәшләребезгә Татарстанннан кайнар сәламнәрне ирештерде. Үзбәкстан белән Татарстан арасындагы элемтәләрнең ныклыгын билгеләде, җылы мөнәсәбәтләрнең алга таба да саклануын теләде.

Үзбәкстанда Татарстан көне уңаеннан уздырылган бәйрәмнең төп бизәге «Казан» бию ансамбле чыгышлары булды.

Үзбәкстанда Татарстан көнен бәйрәм иттеләр

 

Ак яулыклы дәү әниләр милли җанлы оныклар тәрбияләргә өйрәтте

Буыннар бәйләнешен, нәсел җепләрен ныгыту, татар халкы традицияләре, гореф-гадәтләренең дәвамлылыгын саклау, олыларга хөрмәт тәрбияләү максатыннан менә инде 7 ел рәттән “Ак яулыклы дәү әнием” бәйгесе уздырыла. Бүген Казанның Идел аръягы (Заречье) үзәгендә республикабызның төрле районнарыннан өлкән буын вәкилләре һәм аларның оныклары конкурсның финалына җыелган иде. Гаиләдә булырга тиешле үзара җылы мөгамәлә, ихтирамны, өлкәннәрнең яшь буынга милли тәрбия бирүдәге ролен алар үз үрнәгендә чагылдырды.

Бәйге Бөтендөнья татар конгрессының Казан бүлекчәсе һәм Идел аръягы (Заречье) үзәге тарафыннан оештырылып килә.

Без бу бәйгене инде шактый еллар уздырып киләбез. Аның мәгънәсе өлкән кешеләргә игътибарны арттыру, оныкларны дәү әниләрен хөрмәт итәргә өйрәтү.  Балалар үстереп, оныкларның рәхәтен күрү зур бәхет, дәрәҗә. Бу бәйгенең дәрәҗәсе елдан-ел артуын күрәбез. Узган елда без дәү әтиләр һәм оныкларны берләштерә торган шундый ук бәйге башлап җибәрдек, — дип сөйләде Бөтендөнья татар конгрессының Казан бүлекчәсе җитәкчесе Фәрид Мифтахов.

Елга аръягы (Заречье) балаларга өстәмә белем бирү үзәгенең милли бүлек җитәкчесе Мәдинә Хәйруллина сүзләренчә, үзәк тарафыннан олыларны һәм үсеп килүче буынны берләштерүче күп кенә чаралар оештырыла. Буыннар бәйләнеше өзелмәсен өчен мондый чараларны уздыру бик мөһим, ди ул.

Кайбыч районының Борындык авылыннан Әлфия Гыймадиева ире белән 4 бала тәрбияләп үстергән, бүген инде ул 7 онык әбисе. 42 ел дәвамында Әлфия апа үз авылларының мәктәбендә җыр музыка һәм рус теленнән балаларга белем биргән. Үзе дә бик күп шигырьләр, җырлар авторы. Лаеклы ялга чыккач исә, “Мөхәммәдия” мәдрәсәсен тәмамлап, менә инде 12 ел дәвамында мәчеттә балаларга дин сабаклары бирә, апаларны Коръән укырга өйрәтә.

Әлфия апаның  иң олы оныгына инде 23 яшь, иң кечкенәсенә – 9 ай. Бәйгедә ул оныгы Чулпан белән катнашты.  Чулпан укытучылар нәселен дәвам итеп, шулай ук балаларга белем бирә, фортепьянода бик яхшы уйный, бик күп бәйгеләр лауреаты.

Балаларга милли тәрбия бирү бик мөһим дип саный. Һәрбер милләт үзенекен белергә тиеш. 7 оныгымның 7се дә, Казанда үссәләр дә, бик матур итеп татарча сөйләшә, гореф-гадәтләребезне белә. Оныкларымны бик яратам. Юкка гына “Балаларның баласы балдан татлы” димиләр. Үз балаларың үскәндә әти-әни күп вакытын эшкә бирә, ә инде оныкларга инде бөтен җаныңны бирәсең. Балаларыбыз, оныкларыбыз әхлаклы, әдәпле, иманлы булып, үз һөнәрләрен алып, матур гаиләләр төзеп, безне куандырып яши күрсеннәр, — дип сөйләде Әлфия Гыймадиева.

Казаннан Рузалия Тимергаянова бәйгедә оныгы Ясминә белән катнашты.  Рузалия апа 40 елдан артык балалар бакчасында шәфкать туташы булып эшли. Хәзерге вакытта лаеклы ялда булуына карамастан да, эшләвен дәвам итә. 5 оныгының яраткан дәү әнисе булып тора.

“Ак яулыклы дәү әнием” бәйгесе безгә татар халкының гореф-гадәтләрен ни рәвешле саклавыбызны, балаларга тәрбия бирүдә нинди чаралар, алымнар куллануыбызны күрсәтергә ярдәм итә. Милли тәрбия бирүдә дәү әниләрнең роле бик зур. Мин оныкларымның тәртипле, әхлаклы, зиһенле, тәүфикълы, шәфкатьле булып тәрбияләүдә ярдәм итәм. Бар оныкларым да саф татар телендә сөйләшә, без бергә мәчетләргә йөрибез, уразалар тотабыз. Балаларым мәчетләргә, балалар йортларына һәрдаим ярдәм итеп торалар, — ди Рузалия Тимергаянова.

“Ак яулыклы дәү әнием” бәйгесенең финалында оныклары белән бергә барлыгы 7 дәү әни катнашты. Алар үз тормыш девизлары, максатлары белән таныштырды, иҗади сәләтләрен күрсәтте, үсеп килүче буынны тәрбияләү белән бәйле сорауларга җавап бирде, бергәләп әзерләнгән татар милли ризыкларын жюрига тәкъдим итте.

Финалда катнашучыларның берсе дә игътибарсыз калмады, һәркайсы аерым бер номинациядә җиңүче булып табылды, өйләренә бүләкләр белән кайтып китте.

Ак яулыклы дәү әниләр милли җанлы оныклар тәрбияләргә өйрәтте

 

Казан федераль университетында Милли мәдәният һәм мәгариф Югары мәктәбе ачыла

1 ноябрьдән Казан федераль университетының Филология һәм мәдәниятара багланышлар институтындагы Габдулла Тукай исемендәге татаристика һәм тюркология югары мәктәбенең исеме үзгәрә. Ул Габдулла Тукай исемендәге милли мәдәният һәм мәгариф югары мәктәбе дип атала башлый. Югары мәктәп татар мәктәпләрендә эшли алырлык педагогик кадрларны әзерләячәк. Бу хакта “Татар-информ”га институтның директоры Рәдиф Җамалетдинов хәбәр итте.

Рәдиф Җамалетдинов әйтүенчә, Югары мәктәпнең исеме үзгәрүе аның эш юнәлешләре киңәю белән бәйле. Чөнки, бу уку елыннан башлап, Югары мәктәп, республика заказы буенча, филологлардан тыш, татар мәктәпләрендә төгәл һәм гуманитар фәннәрне укыта алырлык билингваль укытучылар әзерли башлаган.

Институт директоры әйтүенчә, яңа структураны төзү хакында карар җәй көнне ук кабул ителгән. Документларда Югары мәктәпнең атамасы рәсми рәвештә 1 ноябрьдән гамәлгә керәчәк дип язылган. Фактта яңа мәктәп инде 1 сентябрьдән эшли. Мәгариф һәм фән министрлыгы заказы буенча көндезге бүлеккә 75, читтән торып уку бүлегенә 50 студент кабул ителгән. “Республика мәгариф һәм фән министрлыгы белдергәнчә, ел саен әлеге югары мәктәпкә укытучылар әзерләү өчен дәүләт заказы булачак. Быел көндезге бүлеккә математика һәм информатика, тарих һәм җәмгыять белеме, музыка һәм өстәмә белем бирү программаларына, читтән торып уку бүлегенә балалар бакчасы һәм башлангыч сыйныф укытучысы юнәлешләренә студентлар кабул иттек”, — диде Рәдиф Җамалетдинов. Аның әйтүенчә, көндезге бүлектә укучылар өстәмә стипендия дә алачак.

“Татаристика бүлегендә үзгәрешләр юк, былтыр ничә укучыны кабул итсәк, быел да шул ук күләмдә кабул ителде, болары – өстәмә рәвештә”, — диде ул.

Мәгариф һәм фән министрлыгы киләсе елга көндезге бүлеккә 100, читтән торып уку бүлегенә 50 студентны кабул итүгә заказ бирде. Киләсе елга биология һәм химия, математика һәм физика укытучыларын әзерлүгә заказ бар.

“Безнең бу юнәлештә эшли башлавыбыз милли мәктәпләребезгә ярдәм итәчәк. Югары мәктәптә әзерләнгән яшь укытучылар 2 дәүләт телендә дә үзләре сайлаган юнәлеш буенча укыта алачаклар. Проектны гамәлгә ашыру өчен КФУның төрле институтларындагы лаборатор база, укытучы-галимнәр җәлеп ителәчәк”, — диде ул.

Казан Федераль университетының Филология һәм мәдәниятара багланышлар институты директоры Рәдиф Җамалетдинов яңа структура хакында “Татар-информ”да 5 октябрьдә, 10.00 сәгатьтә узачак матбугат конференциясендә сөйләячәк. Чарага мәгълүмат чаралары чакырыла.

Бу хакта тулырак: https://tatar-inform.tatar/news/2018/10/03/172751/

Менә, ичмаса, җыен: «Ак калфак»лыларның Зәйдә күргәннәре

Ак калфак» Бөтендөнья татар хатын-кызлары иҗтимагый оешмасы бик вакытлы һәм урынлы оешты. Татар халкының бәйрәм-йола, гореф-гадәтләре, авыллар тарихы һәм яшәешен өйрәнүгә йөз тоткан оешманың күчмә утырышлары республика районнарын колачлый бара. Моның белән милли хәрәкәт җанлана, милләт сагында торучы хатын-кызлар активлаша, мөһим эштә бергәлек, эзлеклелек калыплаша. Чираттагы шундый утырыш республика, Россия төбәкләре һәм чит кыйтгалардан килгән 100 кешелек делегация катнашында күренекле якташларга бай, икмәкле-чөгендерле матур табигатьле Зәй җирлегендә узды.

Утырыш эше “суккан палас өстендә йомры калач” шигаре астында узып, истәлекле, хәтердә уелып калырдай, гыйбрәтле мизгелләргә бай булды. Район авыллары элек-электән игенчелек, терлекчелек, һөнәрчелекне алга сөргән, икмәк галиҗәнапка исә хөрмәт аеруча зур булган. Гомумән, утырышның башыннан ахырына кадәр халкыбызның матур, үзенчәлекле бәйрәм-йолалары, авыл тарихы-яшәеше, күренекле шәхесләре кызыл җеп булып сузылып барды.

Әлеге утырышның Зәйдә узуы очраклы түгел, район эшлекле, яшәеш, ил тоткасы булырдай, милләтҗанлы хатын-кызлары булу белән аерылып тора. Аларның гаилә, әхлак, тел, гореф-гадәтләр һәм мәдәният сакланышында роле биниһая зур. Гаиләдә генә түгел, иҗтимагый тормышта та алар актив. “Ак калфак” җирле оешмасы дүрт ел элек шундый активлардан тупланып, асыл үрнәкләре белән милли хәрәкәт башында тора. Аккалфаклыларны хәрәкәттәге армия, дияргә тулы җирлек бар, аның башында өч бала анасы, милләтҗанлы мәдәният хезмәткәре Энҗе Әхмәтҗанова тора. Җирле оешма эшчәнлеге районның барлык тармакларына үтеп керә бара. Оешмасы әгъзаларын төп эш итеп калфаклы итүгә иреште. Буыннар чылбыры бербөтен булып торсын, өзелмәсен өчен эшне балалар бакчаларыннан башлап, мәктәп, политехник көллият, учреждениеләр, мәчет, Ялчыгол уку үзәгендә дәвам ителә. Шулай итеп, әлеге уңайдан эш-гамәлләр эзлекле бербөтен итеп алып барыла. Аккалфаклылар эшчәнлегендә тоткан кыйбласына тугры калып, яшь буынны милли рухта тәрбияләү, чаралар аша татар телен, мәдәниятен үстерү, йола-гадәтләрне җанландыру, динебезнең асылын аңлату, көндәлек киемдә милли үрнәкләрне кертүгә ирешү, хәләл туклану, сәламәт яшәү рәвешен тарату шигаре астында алып бара.

Мул тормышта яшибез, тик күңелгә нидер җитми. Рухи яктан баймы, бердәмме без?.. Әби-бабаларыбыз бердәм булып, хәзинәдәгесен бүлешеп яшәгән, зур эшләрне өмә итеп башкарган, йола-гадәтләрне үтәгән, бәйрәм иткән. Ә бит йола-бәйрәмнәр олысы-кечесен берләштерә, бер-беренә якынайта, иң мөһиме, кеше анда үз күңелен үзе ача. Зәйдә узган утырышта да килгән кунакларны халкыбыз бәйрәмнәре, гореф-гадәтләрен, авыллар үткәне һәм яшәешен күрсәтүгә, күренекле шәхесләр белән таныштыру максат итеп куелды. Һәм моның белән авыл туризмы да үстерелә. Кунаклар күңелендә матур мизгелләр, җылы дустанә хисләр калдырган, багланышлар булдырган искиткеч сәфәр кылынды Зәй җирлегендә.

Ипи дә пешердек, сөт тә аерттык

Сәяхәт борынгылыкны саклаган Имәнлебаш авылыннан башланды. Авылның исеме җисеменә туры килеп тора. Сала башында ук кул эшләре күргәзмәсе сузылган иде. Бу саланың һөнәрчеләргә бай икәне турында сөйли. Самавыр, чәйнүк, ипи-күмәч, чәй һәм шифалы үләннәрдән торган күргәзмә дә олысы-кечесе игътибарыннан читтә калмады. Бу авыл халкының кунакчыл, юмарт булуы турында сөйли.

Илгә күренекле ул-кызлар үстергән нигезләр аерым игътибарда булды. Әнә бер гаиләдә ил өчен күренекле биш кыз үстергән нигез. Ташпулаттай йорт яран гөл – әнкәй гөленә күмелгән. Әнә кошевка ясау остасы чана түренә менеп утырган. Биредә кунакларга чабата үрү буенча мастер-класс та оештырылды. Сигезенче дистәсен тутырган Миңлезәкия әби Габдерәхимова исә чабата үрү осталыгын күрсәткән фотосурәте белән дәрәҗәле, “Татарстан Республикасы тынычлык һәм татулыкта ” дип исемләнгән альбомга керде. Мәдәният йорты биләмәсендә колмактан ипи пешерү, сепарат чыгарту йоласы яңартылды. Ипи пешерү хикмәтләргә бай икән. Имәнлеләр көзен моның өчен колмак җыеп, аннан баш ясый. Әнә әби-апалар аны барлык хаситяен башкарып кунакларга күрсәтә. Колмак башыннан ясалган ипикалайларга кабарып тулды. Алар йомры кызыл булып чыкты һәм кабарып торган мендәрләргә куелды. Алардан килгән хуш исне әйтеп-аңлатырлык түгел.

Биредә сепарат аерту да йоласына туры китереп күрсәтелде. Элек авылда гадәттә бер генә хуҗалыкта сөт аерту өчен сепаратор булган, калганнар бу йортка иртән үк килеп, чират алып, сөт аерткан, нәкъ менә биредә апалар аралашкан, яңалыклар алышкан. Имәнлеләр ипи пешерү, сепарат аертуны барлык хасиятен үтәп, җанлы итеп күрсәтә алды. Кунаклар сөт өсте ягылган ипине авыз итте.

Имәнлебашта соңгы елларда язучы, галим Ялчыгол хөрмәтенә “Ялчыгол укулары” оештырыла. Кунакларга бу көнне Ялчыгол белән бәйле күренеш сәхнәләштерелде. Әйтерсең, Ялчыгол чорына кайттык, әйтерсең, якташ безнең арада. Мәдәният йортында оештырылган шамаилләр, дисбеләр, калфак-түбәтәйләр күргәзмәсе дә кунакларда зур кызыксыну уятты. Халык кунакларны авыл башына кадәр озатты.

Алдагы объект Кадер мәдәният йорты иде. Туризм маршрутындагы барлык авылларда да ипи-тоз, чәкчәк, мул табыннар белән каршы алдылар. Мәдәният йортында Тукай премиясенә ия якташлар –Рабит  Батулла, Наил Дунаев, Мөдәррис Әгъләмов иҗатына багышланган бай күргәзмә эшләде. Биредә кунакларны якын-тирә авыллар һөнәрчеләре ду килеп кул эшләре камалышында калдырды.

Төн утырып кап сукканнар

Түбән Биштә элек-электән палас, келәм сукканнар, итек басканнар, бау ишкәннәр. Биредә һәр пәнҗешәмбедә базар эшләгән, аңа күрше-тирә авыллардан да килгәннәр. Түбәнбишлеләр әлеге базарны сәхнәдә оста итеп күрсәтә алды.

Пусташитта махсус мунчала буасы булган, юкәлек (мунчала) әзер булгач, аларны ат белән тарттырып чыгарганнар. Мунчаланы станокларда кило ярымлы кап итеп сугып, төргәкләп куйганнар.

-Мәктәпкә киткәнче -15, кайткач тагын шуның кадәр кап суга идек. Күршеләр күрмәсен дип, төнлә тәрәзәләрне каплап та эшләдек, — ди сөйләп китте Сәрия апа Нәгыймуллина.

Аларның кап сугуына күз дә иярми, элекке һөнәр онытыламыни ул, ди алар, көлешеп. Элек каплар байлар заказы белән эшләнгән (аның берсе 25 тиен булган, заманасы өчен ярыйсы акча булган), алар ташкүмер тутыру, буа буу өчен кирәк булган.

Гасимә паласлары Франциядә дә бар

Кушъелгалылар ул көнне мәдәният йорты фойесын тутырып авыл һөнәрчелеген сәхнәләштереп күрсәтте. Ул кич утыру күренеше белән башланды. Ак яулыклы әбиләрнең берсе җеп эрли, икенчесе бәйли, беришләре чигә, тегә. Аларның кул эшләреннән оештырылган күргәзмәсеннән күзләр камаша. Әбиләр яшь чакларында кич утыруларын кызык итеп искә ала, һөнәр һөнәрне арттыра ул, ди алар, беравыздан.

Авылның палас сугу остасы (станогы бүген дә исән) — Гасимә әби Мофаздалова, паласларым Франция, Финляндиядә дә бар, ди. Гасимә апа быел 95 яшен билгеләде, ул районның иң өлкән татар әбисе, 6 бала үстергән ике дистәгә якын онык-оныкчыклары бар. Ул мәдәният йортында хәзер «Серле йомгак» түгәрәге алып бара. Буе белән сузылган паласлар йортка илаһилык өсти.

Биредә осталар кунаклар белән чана ясау серләрен дә уртаклашты. Алар нинди генә үлчәмдә ясалмаганнар?! Чабата табанын юкә агачыннан ясау мәслихәт, ди агалар.

Менә, ичмаса, җыен

Аннан кунаклар зыялы, күренекле якташларга бай Бигеш якларына юл алды. Биредә аларны мәдәният йортында академик Мансур Хәсәновның тормыш юлы, иҗади эшчәнлегенә багышланган күргәзмә каршы алды.

Бигешлеләр җыен базары белән районда гына түгел, аннан читтә дә танылып килә. Зәйдә җыеннар уза торган була, 70нче елларда гына Сабантуй төшенчәсе керә. Мәсәлән, Бигеш якларында һәр авылда мәйданнар узып, ул атна ахырында Бигештә җыен буларак узган. Җыен алды кичендә Бигештә гадәттә җыен базары шаулап-гөрләп үткән. Анда кәрәкәслеләр — чуман, көянтә, җеп эшләнмәләре, пәнәчелеләр — алма, Бүре-Сарай һәм Тәкмәк халкы — суган, кыяр, Карман белән Югары Лоҗы — чабата, кисмәк, бигешлелеләр мал белән сату иткәннәр. Җыен базары — бүгенге көн базарының чагылышы.

Бигештә җыен базары 1965 елга кадәр яшәде. Бар да бүгенге көнгә килеп ирешкән чынбарлык бит. Үткәнен белмәгәннең киләчәге юк, дигән хакыйкатьтә никадәр хаклык! Безнең максат — шушы йолаларны саклау, татар халкының яшәешен өйрәнү, аны түкми-чәчми киләчәк буыннарга тапшыру. Милләт җаны йола-гадәтләрдә. Барлыйк, халыкка кире кайтарыйк аларны.

Утырыш эше “Энергетик” Мәдәният сараенда дәвам итте. Анда туган телне саклап калу, җәмгыять, гаилә, милли хатын-кызлар хәрәкәте, мәдәният, мәгариф мәсьәләләрен уртага салып сөйләштеләр.

Зәй туфрагы уңдырышлы туфрак, анда төшкән орлык шытмый калмый. Утырыш эше файдалы булсын, нәтиҗәле эшләргә этәрсен.

Менә, ичмаса, җыен: «Ак калфак»лыларның Зәйдә күргәннәре

«Ак калфак» утырышында Зәй башлыгы күп милләт вәкилләренең районда тату яшәвен әйтте

«Зәй районында бик күп милләтләр яши. Без дус яшибез, төрле чаралар үткәреп торабыз», диде Зәй районы башлыгы Разиф Кәримов. Бу фикерен ул “Ак калфак”  оешмасының күчмә утырышында әйтте.

  • Бөтендөнья татар конгрессы Башкарма комитеты, “Ак калфак” татар хатын-кызлар иҗтимагый оешмасы, Зәй муниципаль районы һәм җирле “Ак калфак” татар хатын-кызлары филиалының “Суккан палас өстендә йомры калач” дигән күчмә утырышы үтте. Зәйдә узган чарада Татарстан Республикасыннан һәм Россия төбәкләреннән 100 вәкил катнашты.

Район башлыгы “Ак калфак”лыларны Зәй җирлегендә сәламләде. “Чарада 32 районнан һәм 5 төбәктән килгән делегатлар катнаша. Үзебезнең күп милләтле Зәй җирлегендә сезне күрүемә мин бик шат. Без инде соңгы елларда шушындый чараларны бик күп үткәрәбез. Районыбызда күп милләтләр яши. Татарлар да, руслар да, башка милләт вәкилләре дә бар. Дус яшибез, төрле чаралар үткәреп торабыз. Дини, мәдәни, хезмәткә багышланган чаралар оештырабыз. Без, җитәкчеләр, бүгенге көндә Татарстан Республикасы Президенты Рөстәм Миңнеханов һәм Министрлар Кабинеты белән берлектә алып барган шушындый сәяси, мәдәни чараларны планлаштырып эшләргә тырышабыз”, — диде ул.

 

Разиф Кәримов Зәй районында башкарылган эшләр турында сөйләде. “Без – кунакчыл халык. Кунакларны бик яратабыз. Хәзер бит инде татарларга гына кагылышлы булмаган Татарстан бәйрәмнәре (Татарстанские праздники) дип атала торган бәйрәмнәр дә бик күп. Без 3-4 ел элек читтә үтә торган Сабан туен үзебезнең шәһәр уртасына күчердек. Беренче елларны бик куркып кына башлаган идек, быелгы Сабан туе зур төбәкләр дәрәҗәсендәге бәйрәмнәр кебек үтте. Сез бүген берничә авыл җирлегендә булдыгыз. Рус авыллары да, татар авыллары да бар. Без һәрбер җирлектә үзебезнең башкарма комитет белән берлектә төрле семинарлар, җыеннар, чаралар үткәрергә тырышабыз”, — диде Разиф Кәримов.

Район башлыгы Президент күрсәткән матди ярдәм турында да әйтте. “Соңгы 4 елда безгә ел саен 5 млрд сумга якын инвестиция керә. Монысы өчен инде Президентыбызга, Хөкүмәтебезгә рәхмәт. 1 миллиарды авыл хуҗалыгы буенча булса, 1 миллиарды – Республика һәм Президент программалары нигезенә китә. Шуңа күрә бюджетыбыз барысын да күтәрә. Безнең оешмаларыбыз яхшырак эшләгән саен, бюджет күләме арта бара дияргә кирәк. 4 ел дәверендә тулаем территориаль продукт 36-40 процентка артып, суммада 14 миллиардка үсеш бирде. Менә шушы үсеш безнең бюджетыбызга өстәмә керемнәр тәэмин итә. Шул өстәмә керемнәр нигезендә без булган бөтен эшләребезне башкарырга тырышабыз”, — диде Зәй районы башлыгы Разиф Кәримов.

Бу хакта тулырак: https://tatar-inform.tatar/news/2018/09/29/172509/

Васил Шәйхразиев: Татар халкы үсеше Стратегиясен булдыруда барыбыз да катнашырга тиеш

Татарстан Республикасы Премьер-министры урынбасары, Милли Шура рәисе  Васил Шәйхразиев Татар халкы үсеше Стратегиясен булдыруда барыбыз да катнашырга тиеш дип исәпли. Бу турыда Бөтендөнья татар конгрессыматбугат хезмәте хәбәр итте.

Васил Шәйхразиев Бөтендөнья татар конгрессы бинасында “Татарстан” журналы өчен интервью биргән. Әңгәмә барышында ул Татар халкы үсеше Стратегиясенә кагылышлы сорауларга тукталган.

“Әлеге документ үз эченә татар халкының динен һәм телен, гореф-гадәтләрен, мәдәниятен, сәнгатен, әдәбиятын, милли киемен, милли ризыкларын һәм башкаларны үз эченә ала торган документ булырга тиеш”, — дигән ул стратегик документының эчтәлегенә карата.

Милли Шура рәисе сүзләренчә, стратегия документын әзерләү белән Татарстан Республикасы Фәннәр академиясе галимнәре, төрле министрлыклар, татар оешмалары, җәмәгатьчелек шөгыльләнәчәк. Төп җаваплылык Бөтендөнья татар конгрессына йөкләнә.

  • Татар халкы үсеше турындагы документны Татарстан Республикасы Президентының киләсе Юлламасынакадәр эшләп бетерү бурычы тора.

Бу хакта тулырак: https://tatar-inform.tatar/news/2018/09/29/172503/

Камал театрының “Килмешәк” спектаклен Кытайдагы фестивальдә күрсәтәчәкләр

Камал театры Кече сәхнәсендә куелган “Килмешәк” спектакле белән Кытайга фестивальгә барырга җыена. Бу хакта бүген журналистлар белән очрашуда театрның баш режиссеры Фәрит Бикчәнтәев хәбәр итте.

“Фестиваль Кытайның Нанкин шәһәрендә булачак. Шушы көннәрдә фестивальгә рәсми чакыру көтәбез, — диде спектакльнең режиссеры. – Сөмбел Гаффарова пьесасы буенча куелган “Килмешәк” спектакленең фестиваль язмышы бик уңышлы булыр кебек. Ул апрельдә Будапештка чакырулы”.

Фәрит Бикчәнтәев “Килмешәк” пьесасының Норвегия-Кытай проекты кысаларында язылганлыгын искәртеп үтте. “Сөмбел Гаффарова Кытайга барып педагоглар һәм драматурглар җитәкчелегендә язды. Ул әсәре белән безгә килде һәм шушы спектакль туды”, — диде ул.

Яшь драматургларны куймасак, аларның иҗатка дәрте сүнәчәк дип саный Фәрит Бикчәнтәев.

Камал театры Кече сәхнәдә Сөмбел Гаффрованың тагын бер әсәрен чыгарырга җыена. Әсәрне Фәрит Бикчәнтәевның шәкерте Олег Кинҗәгулов куя. “Парковка” әсәре “Яңа татар пьесасы” конкурсы финалисты. Үткән театр сезонында Камал театры җиде пьесаны, шул исәптән Сөмбел Гаффарова пьесасын да сайлап, сәхнәдән театраль укулар оештырган иде.

  • Пьесаның төп герое – Фатыйма, инфантиль ханым, үз дөньясында яши, берни дә эшли белми, үзенә эш юктан эш ясап шартлы рәвештә иҗтимагый дип атарга мөмкин булган эшләр белән шөгыльләнә. Баласы төшә һәм ул хыялындагы бала белән саташып яши һ.б.

Бу хакта тулырак: https://tatar-inform.tatar/news/2018/09/26/172304/

КФУ Милли педагогика институтын булдыру белән бәйле проблемаларны белдерде

Казан (Идел буе) федераль университетында Татарстанда Милли педагогика институты булдыру белән бәйле проблемаларны белдерделәр. Сүз закон каршылыклары һәм концептуаль нечкәлекләр турында бара, дип ачыклык кертте «Татар-информ» агентлыгына КФУның Халыкара мөнәсәбәтләр, тарих һәм Көнчыгышны өйрәнү институты директоры Рамил Хәйретдинов.

Татарстан Президенты Рөстәм Миңнеханов Татарстан Дәүләт Советына еллык юлламасында югары уку йорты белән Мәгариф һәм фән министрлыгына милли мәгарифнең бөтен структурасына кагылышлы мәсьәләләр комплексын эшләргә һәм Милли педагогика институтын булдыру мәсьәләсен төгәлләргә йөкләде.

Агентлык әңгәмәдәше белдергәнчә, мәгариф өлкәсендә «милли интеллегенциядән без ишеткән ниятләрне тулысынча гамәлгә ашыру өчен» документлар һәм законнар камил түгел.

Институтның гамәлдәге юридик мәгариф кырына һәм милли мәгариф системасына туры килүен билгеләү мөһим, дип билгеләп үтте Рамил Хәйретдинов. Аның сүзләренчә, кадрларны табарга һәм әзерләргә була, «җәмгыять без институтка салган парадигманы кабул итәргә әзерме икәнлеген аңлау мөһим».

«Мин оптимист һәм КФУ тирәсендә ачык шәхесләр һәм кыска вакытта Президент куйган бурычларны хәл итү мөмкинлеген бирүче методикалар бар. Сайланган концепцияләр телне генә өйрәнергә түгел, ә шәхес формалаштырырга ярдәм итәр, дип өметләнәм. Бу, мөгаен, иң мөһимедер, чөнки милли институтлар һәм университетлар – ул барыннан да элек элиталар формалаштыру инструменты», – дип тәмамлады сүзен агентлык әңгәмәдәше.

 

Бу хакта тулырак: https://tatar-inform.tatar/news/2018/09/25/172255/