Ләбиб Лерон

Айдар иле яки Татарның Жан Габены

Татарстанның халык, Россиянең атказанган артисты Айдар Хафизов (1943-2020)

Валлаһи, дип әйтәм, хан булу аңа килешер иде. Айдар хан! Юк, бөек адашы – заманында беренче булып ислам динен кабул иткән Идел буе Болгары хакиме Айдар ханны (VIII гасыр-865) яисә «Хуҗа Насретдин» (Н.Исәнбәт) спектаклендә ул башкарган Җиһангир хан ролен хәтеремдә яңартып әйтүем генә түгел бу. Чынлап та, татарның бай тарихыннан, бәһа биреп бетергесез мәдәниятеннән һәм, әлбәттә, Кол Гали, Мөхәммәдьяр, Акмулла, Ш.Мәрҗани кебек мәшһүрләребезнең, Г.Ибраһимов, Һ.Такташ, Н.Исәнбәт, Ә.Еники, С.Хәким кебек классикларыбызның хәзинәгә тиң әсәрләре белән бергә, бүгенге күренекле әдипләребез иҗатыннан тирәнтен хәбәрдар булган үтә талантлы артист һәм режиссер Айдар Садретдин улы Хафизов, мәһабәт төс-кыяфәтендәге олпатлылык, вәкарьлек, затлылык, зыялылык, үз-үзен тотышы белән генә түгел, чын мәгънәсендә, бар вөҗүде белән хан булырлык шәхес иде.

Калининградка сәфәр

Электричкага утырып, Калининградтан Светлогорскига барган чакта Калинин фамилияле бер юлдашыбыз, үзенең бу якларга ничек килеп эләгүе хакында сөйләгәндә, болай дигән иде: «Фамилиям – Калинин, мәйтәм, миңа ничек тә Калининградка барырга кирәк дип, тоттым да шушы якларга чыгып киттем. Туган җирне ташлап монда килгәнемә бер дә үкенмим!»

Батулла музее

Туймазыдан – Ык буе авылларына нисбәтле фәнни-гамәли конференциядән кайтып килгән чакта, тарихчы, галим, төбәкче Нурулла Гарифның сүзләре мине сагайткан иде:

– Киләчәктә музейлар шәхси кулларга калыр дип уйлыйм!

Мәгъсум Хуҗин вафаты (1930-2008)

2008 елның 25 августы. Сәгать иртәнге җиделәр тирәсе. Казанның бер ел элек кенә салынган Миллениум күпере аша машинамда җилдереп кенә эшкә («Салават күпере» журналханәсендә эшләгән чагым) барып ятканда, кесә телефоным шылтырады. Мәгъсум абый Хуҗинның кече кызы Ләйсән икән:

– Бүген төнлә әти үлде бит! Үләр алдыннан аннан: «Егетләрне чакырыйммы?» – дип сораган идем, әти: «Кирәкми! Борчыма аларны», – диде…

Сибгат Хәким вафаты (1911-1986)

1986 елның җәендә Сибгат ага Хәкимгә беренчеләрдән булып «Татарстанның халык шагыйре» дигән исем бирелде. Бу вакытта әдип хастаханәдә иде. Үз хәле хәл булган олпат

Зөлфәт вафаты

Көндәлектән:

2006 ел, 25 ноябрь.

Көндезге сәгать 12ләрдә Зөлфәт абый шылтыратты (фатирларыбыздагы телефоннар аша сөйләшәбез. – Л.Л.):

– Әгъләм янында булдым. Комада ята. Мамыкны сыгып, авызына су тамызган идем, кое төбенә ике чиләк су салдылар, ди. Үзе әйтә: «Тугызынчы май… Урал тауларында… Икәү бергә…» – ди. Әллә мине теге дөньяга чакырды инде?!

Мәхмүт Хөсәен вафаты

Миңа калса, кызыклы факт бу: шагыйрь Мәхмүт Хөсәеннең гомер елларында 3 саны бик еш кабатлана. Сүземне раслау өчен дәлилләр китерәм: 1923 елда туган; 1943 елның гыйнварында, әле егерме яше дә тулмаган егет, взвод командиры булып, тәүге сугышка керә; 1963, 1973 һәм 1983 елларда «Чор һәм җыр», «Ләйсән», «Мәхәббәт һәм моң» дигән шигъри җыентыклары дөнья күрә; 1973 елда СССР Язучылар берлегенә кабул ителә; 1983 елда «Татарстанның атказанган мәдәният хезмәткәре» дигән мактаулы исем бирелә; 1993 елның мартында вафат була.