Әдәби мирас

Мизгел

Санама үзеңне зур итеп, ә зурны хур,
Ахырда хурлык күрерсең, булма мәгърур.

Г.Утыз Имәни

Еллар саргайткан фоторәсемнәрне карарга яратам. Билгеле бер чорның сурәт-рәвеше киемнәрдә, чәч тарауларда, күз карашларында чагыла. Нәкъ шушы төркемне кабат беркайчан да җыя алмыйсың инде. Сурәттән бигрәк, мине шул кешеләрнең ничегрәк туплануы, нинди сүзләр сөйләшеп ыгы-зыгы килүләре кызыксындыра. Сурәттәге шәхесләрне терелтәсе, хәрәкәткә китерәсе иде дә… Ни кызганыч, еллар һәм юллар аларны инде әллә кайларга сибеп ташлаган, кайсыларыннан инде хәтер маягы булып кабер ташлары гына калган…

Әкрам Галләмов һәм аның шигырь дәфтәре

Әкрам Галләмов

Кулъязмалар янмый, диләр. Хезмәт ветераны Рузалия Хаҗип кызы Гатиятова үзенең якын туганы – фронтовик Әкрам Галләм улы Галләмовның шигырьләр дәфтәрен көтмәгәндә-уйламаганда табып, аны күз карасыдай кадерләп саклый. Гарәпчә язылган әлеге шигырьләрне галим Зөфәр Мөхәммәтшин татарчага күчергән.

Үтерүче (Хикәянең ахыры)

Хикәянең башын монда укый аласыз  

Күк күкрәп, яшен яшьнәде исә, әллә кая әллә нәрсә шартлады исә, Каюм тагын торып чабарга, куркыныч нәрсәләр сөйләргә керешә, үзен кеше суючы, вор диеп атый иде. Аның күзенә әллә нинди хәерчеләр күренеп, аңа бармак белән янаган төсле була иде. Ул бертуктаусыз ничек хәерчене үтергәнлеген Ягъкубка сөйли һәм аңарга бу эшне башка кешеләргә дә сөйләргә куша иде.

Үтерүче (Хикәянең дәвамы)

Хикәянең башын монда укый аласыз

Ярминкә башланды. Купеслар товарларын урынлаштырып, кибетләр ачтылар.

Ярминкәдә халыкның очы-кырые да юк. Күбесе авыл халкы. Ягъкубның шулкадәр күп халыкка исе китсә дә, үз эшен дә онытмады. Ул һәммәсен дә җентекләп күзли, кем товар алырга килә, кем болай гына товарның яхшылыгын карарга, кем усал ният белән йөри? Барысын да кичерә иде. Әгәр килүчеләрдән берәрсе шөбһәле күренсә, андый-мондый нәрсә эләктерерлек булса, андыйларны куып җибәрә иде.

Үтерүче (Хикәянең дәвамы)

Хикәянең башын монда укый аласыз

***

– Ах, бәхетсез балам, бәхетсез Ягъкуб! Сиңа Хода бәхетне бирмәде инде! – тол калган Гарифә карчык үзенең угылына шулай диде. Аның угылы Ягъкуб күптән түгел генә шәһәргә эшкә диеп барып, ике атнадан соң, бөтен киемен сатып, чак-чак кына авылына кайтып җиткән иде.

Үтерүче (Хикәя)

Бик күп заманнан бирле инде, хәтта ак сакаллы картлар да «Т» авылында урлау булганын ишеткәннәре юк иде. Күрше авылларда аз булса да бу гөнаһ була, ә «Т» авылы халкы бөтенләй урлауның нәрсә икәнен белми, хәтта келәтләрне бикләргә хаҗәт төшмәгәнгә, йозакларның да кайда сатылганын белми иде.