Әдәби мирас

Язучылар союзы

Союзга кермичә (гариза бирмичә) йөрүемнең сәбәпләре бар.

Беренчедән, мин Союзны изге җир дип күз алдыма китерәм. Аңа элек-электән ихтирамым зур. Союзда әллә ниткән шулерлар барлыгын белә торып шулай уйлыйм. Үземне изгеләрдән санамагач, Союзга бик ашыкмадым.

Әби биргән сабак

Минем әби – Хәдичә карчык – әтинең әнисе 102 яшенә кадәр яшәде. Минем исәпләвемчә, ул 1852 елгы булырга мөмкин. Рәсәйдә крепостнойлык 1862 елда бетерелгән. Әби ул чакта 8-10 яшьлек үсмер кыз булып, моны бик яхшы хәтерли иде.

– Кяферләргә слабуда (ирек) биргән елны без Федот боярына урак урдык. Көлтә куйдык. Урысларның бер дә ирекле буласы килмәде. Алар, азат итмәвен сорап, хуҗалары алдында тезләнеп ялындылар. Урыска ирек төс түгел. Бабай әйтәдер иде: «Алар «Пугач явы»на да кушылмады. Җаек казаклары безнең белән иде, Пугач үзе дә казак бит», – дип.

Адлер Тимергалин: «Кешеләрне кызганам…»

Гади кешеләр белән контактны бик җиңел урнаштыра идем. Хәзер кыенрак…

Белмим, нигәдер, барча бәхетсезләр, кәефсезләр миңа килеп зарларын сөйләрләр иде. Бала-чага да, йомшаклыгымны бик тиз сизеп алып, сыртка менеп атланырга гына тора, ләкин, гомумән, ихтирам итә, хәтта ярсыта иде. Хәтта бер укыткан баламнан (кыз бала) соңыннан гына белдем: мин «сөйгән укытучылары» булганмын икән (авыл мәктәпләрендә физика, математика, химия һәм хәтта урыс телләре укытканым бар).