Борын-борын бар иде ике туган: сеңеле белән абзый — тавык белән әтәч. Көннәрдән беркөн бакча эчендә йөргәннәрендә, әтәч карлыган күрде. Күрде дә, пешмәгән яшел карлыганнарны чукып ашамага кереште. Сеңлесе тавык кычкыра:
Мин туйдырдым инде сезне,
Кырлар мактап.
Башка хакта язу иде
Бүген максат.
— Яшь чакта әтиләрне тыңларга яратмыйсын инде ул, Туфан абый. Үзең бөтенесен дә беләсең кебек тоела. Менә олыгая башлагач, үз балаларыңа киңәш бирер яшькә җиткәч, әти киңәшләре берәм-берәм искә төшә. Шул киңәшләрнең берсен сезгә дә сөйлим әле. Казанга китәргә җыенам. Укырга. Әти үз каршына утыртты да:
Картаймыш көнендә Зөләйха əби япа-ялгыз калды. Балалары төрле якларга таралышып беттеләр, күптән инде башлы-күзле булып, чит-ят җирләрдә тамыр жибәрделәр. Карты исә сырхаулап йөрде-йөрде дә узган
көзнең караңгы бер төнендә мәңгегә күзләрен йомды. Шулай итеп Зөләйха әби берүзе яшәп ята.
Хаталарың искә төшкәч,
кызармасаң,
Уңышларың хәтерләгәч,
куанмассың.
Кемлегеңне белим дисәң,
бар бер чара —
Мулла киткән кырга охотага,
Аткан асыл кошның анасын;
Белә микән мулла, белми микән,
Шәкерт урлап киткән баласын?
Бу турыда әдипнең «Минем тәрәзәләрем» исемле автобиографик әсәрендә тәфсилле бәян ителә. Чынлап та: дуслары кулга алынып, үз чиратын көтеп йөргән мәлдә әдип ничек качып котыла? Сүзне авторның үзенә бирик.
Акыллы сүзләр эзләмә,
табып, җилгә таратма —
ни дә булса сөйлә генә —
тавышыңны яратам!
Гает көнне мин ишегалдына яңа киемнәремне киенеп чыктым. Күлмәк, кәләпүш һәм читекләрем генә түгел, минем казакием да өр-яңа. Шушы гаеткә генә тектерелгән казаки иде.
Безнең ишегалдында минем белән яшьтәш малайлар аз түгел иде. Алар да бүген яңа киемнәр кигәннәр, үзләренчә купшыланганнар, матурланышканнар иде.
Минем белән бергә син дә
Яндың утта, Казаным;
Газапларым оныттырды,
Җан-рухымны савыктырды
Синең изге азаның.
Рәхмәт сиңа, Казаным.